Reactie op lijkvinding ja/nee (vraag 1222)
14 augustus 2002
Vraag nummer: 900 (oude nummer: 1225)
Naar aanleiding van de vraag betreffende Lijkvinding Ja/Nee (vraag 1222) wil ik u de volgende achtergrondinformatie van een vergelijkbaar geval geven. Graag uw reactie.
Op een vrijdag in mei werd ik bij een overlijden (sterfgeval is ook zo'n rotwoord) geroepen. Ik arriveerde om 10.30 uur bij het woonhuis en werd verwelkomd door twee agenten en de gemeentelijk lijkschouwer.
Wat bleek: de huisarts wilde geen verklaring van natuurlijke dood afgeven. De overledene rookte 90 sigaretten per dag en weigerde iedere vorm van medische hulp.
De GGD-arts stelde vast dat er toch sprake was van natuurlijke dood en gaf mij de beide verklaringen. Wel werd gezegd dat er contact was met de OvJ omdat niet was vast te stellen wanneer de persoon in kwestie was overleden. De enige informatie was dat een dochter, die inwonend is, verklaarde dat haar vader 's avonds om 19.00 uur was gaan slapen en de volgende ochtend dood werd aangetroffen.
Het betreft een familie die zich verkeert in het sociaal zwakke milieu. Een zoon schijnt de politie te hebben gebeld met de mededeling dat de dochter haar vader had vermoord. Vooralsnog is dat een gerucht.
De GGD-arts kon niet zeggen wanneer meneer was overleden en de agent vertelde me dat er sprake was van inbeslagname. Na een telefoontje met de OvJ werd het lijk vrijgegeven. Op de A-verklaring had hij bij overleden:.................. vermeld "bevonden". Letterlijk stond er dus -overleden bevonden: ... mei 2002.-
's Middags ben ik naar het gemeentehuis gegaan om de verklaringen af te geven en heb gevraagd of ik de akte moest tekenen of dat de hulpofficier aangifte moest doen omdat de gemeentelijk lijkschouwer zei dat er sprake was van lijkvinding. De ambtenaar zei dat ik gewoon aafgifte kon doen omdat ik ook de beide verklaringen had. Akte opgemaakt en getekend.
Later in de middag werd ik teruggeroepen naar het gemeentehuis omdat bleek dat de hulpofficier alsnog de aangifte had gefaxt. De akte is terruggedraaid en er is alsnog een akte van lijkvinding opgemaakt.
Al met al vind ik het een rare kwestie. Ik maak meerdere malen mee dat een huisarts niet precies weet wanneer iemand is overleden maar dat uit alles wijst dat de persoon 's avonds zelf naar bed is gegaan en daarna is overleden. Dan krijg ik gewoon de papieren en wordt de OvJ of GGD-arts helemaal niet ingelicht.
Zou u zich eens in dit verhaal willen verdiepen en wellicht de juiste procedure in deze kwestie willen schetsen?
Antwoord:
Ik vind het een raar verhaal. Volgens mij had de huisarts gewoon een verklaring van natuurlijk overlijden af kunnen geven. Dat het tijdstip van overlijden niet exact vast te
stellen is, is helemaal niet relevant voor de vraag of iemand natuurlijk is overleden of niet. En heel erg veel roken (ik durf er weinig over te zeggen, want zit hier zelf met een
pijp in de mond) tja, da's onverstandig en zo, maar toch een natuurlijk overlijden in de zin van de wet.
Ik snap ook niet goed goed dat een arts niets over het tijdstip kan of wil zeggen, want ik denk dat als iemand 's ochtends in bed wordt gevonden, dat je dan best aan de hand van de lijkstijfheid een verantwoorde gok kunt nemen en zeggen dat het aan het begin van de avond/nacht was of vroeg in de ochtend. En als dan niet precies kan worden gezegd of het om 22.00 uur of om 02.00 uur was, dan pak je gemakshalve 02.00 uur.
Het blijft per slot toch altijd een gok; alleen als er iemand bij aanwezig was die het zag, heb je een exact tijdstip.
Je kunt niet zeggen wat de juiste procedure is. Want dat hangt af van het bekend zijn - of beter gezegd dat iemand het voor zijn verantwoordelijkheid neemt om een verantwoorde gok te doen - van de dag van overlijden. Als die dag niet bekend is, moet een aparte akte worden opgemaakt, dat is formeel juist. Maar ik kan me nauwelijks voorstellen dat iemand geen verantwoorde schatting kan maken en ik zie in zo'n geval geen reden om 'moeilijk te doen'. Als het ergens rond middernacht was is het om te even welke dag je als arts 'kiest' en dan kan de ambtenaar van de burferlijke stand een normale akte opmaken.
Wat ik in ieder geval onzin en onterecht vind, is dat de arts geen verklaring van natuurlijk overlijden afgeeft. Tenminste, wanneer er geen andere dingen spelen, zoals onduidelijke
naaldprikken in het lichaam van de overledene, die een arts aan het twijfelen kunnen brengen.
Overigens vind ik het een een voorbeeld hoe artsen m.i. niet om moeten gaan met afgifte van verklaring van natuurlijke dood.
mr W.G.H.M. van der Putten
14 augustus 2002
