Vraag over ICD
8 januari 2013
Vraag nummer: 33236
Patient heeft een ICD. Deze patient komt te overlijden. Via een magneet is de ICD uitgezet. Na verschillende verhalen gehoord te hebben met verschillende antwoorden wil ik toch graag jullie mening.
Het ziekenhuis wil dat de ICD uitgelezen wordt. Zij zeggen: dat MOET. Familie wil hier niet aan meewerken. Patient is immers al verzorgd na toestemming van de huisarts.
Patient wordt begraven en de begraafplaats heeft geen bepalingen omtrent een pacemaker of ICD.
Is de familie verplicht om naar het ziekenhuis te gaan met de overledene voor het uitlezen van deze ICD? Voor wie zijn deze extra kosten (vervoer plus wachttijd)?
ICD behoort na het overlijden bij de erfenis dus nabestaande mogen zelf toch beslissen wat ze willen. Bij de wet is het nog niet geregeld voor zover ik weet.
Ik hoop dat jullie mij een antwoord kunnen geven.
Antwoord:
Geachte heer,
Ik heb even op moeten zoeken wat een ICD is. Ik ben maar een eenvoudige jurist en geen medicus.
Op Wikipedia vond ik de volgende uitleg: een ICD is een implanteerbare cardioverter-defibrillator (in het Engels Implantable Cardioverter Defibrillator). Deze inwendige defibrillator is een apparaatje dat een hevige elektrische schok aan het hart kan geven in het geval van een levensbedreigende hartritmestoornis. De patiënt krijgt de schok, anders dan bij een defibrillatie van buiten, nu van binnenuit toegediend. Moderne ICD's hebben ook functies die voorheen door pacemakers werden verricht.
Nu heb ik een beeld waar uw vraag over gaat.
In het kader van de lijkbezorging zijn er geen wettelijke regels die zeggen dat een ICD, pacemaker, gehoorapparaat, bril enz. voorafgaand aan de begraving of crematie moet worden verwijderd. Begraafplaatsen en crematoria kunnen er overigens zelf wel regels voor stellen. Crematoria verbieden pacemakers en misschien ook wel ICD's. Begraafplaatsen kunnen dat doen in hun beheersreglement of beheersverordening; slechts een enkele begraafplaats heeft er regels voor.
Uw vraag is of de familie mee moet werken aan het uitlezen (en wellicht ook verwijderen) van een ICD na het overlijden van de patient. Ook hier geldt dat er mijns inziens geen wetgeving voor is, maar ik zou mij wel kunnen voorstellen dat de behandelovereenkomst van een ziekenhuis of een specialist, dan wel de gebruiksvoorwaarden van een ICD, als de patient met deze voorwaarden heeft ingestemd, hier wel toe verplichten.
Mijn vraag in deze situatie zou dan ook zijn aan de ziekenhuis: op grond van wat is de patient of zijn diens erfgenamen verplicht om de ICD na overlijden te laten uitlezen? Wilt u mij even het contract of de voorwaarden laten zien? En bij eventuele voorwaarden: hoe de patient daar aan gebonden was? Wat heeft hij ondertekend?
Dat de patient/overledene al is verzorgd na toestemming van de huisarts, is mijns inziens niet relevant.
Als de verplichting inderdaad door het ziekenhuis duidelijk kan worden aangetoond en het uitlezen alleen in het ziekenhuis kan, zijn mijns inziens de kosten van transport (vervoer en wachttijd) in beginsel voor risico en rekening van de nabestaanden. Juridisch gezien eigenlijk voor rekening van de nalatenschap.
Je kunt het uitlezen mijns inziens beschouwen als medische kosten. Misschien is het ook zo dat als er een 'medische' verplichting tot uitlezing is, de kosten door de zorgverzekering gedragen (behoren te) worden, als uitvloeisel of afronding van een medische behandeling.
Ik weet niet of een ICD na overlijden tot de nalatenschap behoort. Als de patient een ICD zelf aanschaft of als deze door de zorgverzekering wordt vergoed, is dat een verdedigbare stelling. Maar misschien is er alleen sprake van een soort huur of bruikleen. Ik wist tot vandaag niet eens wat een ICD is, dus weet ook niet wat de gebruikelijke juridische basis voor het benutten ervan is: koop of huur of leen. Maar ook dat zou moeten blijken uit de overeenkomst met het ziekenhuis. Of misschien kan de zorgverzekeraar dat zeggen.
Echter, ook als de ICD gekocht is en nu de erfgenamen volledig eigenaar zijn, kan op contractuele gronden toch de verplichting bestaan om het ding uit te laten lezen. Maar zoals ik eerder al schreef: dat moet het ziekenhuis dan kunnen aantonen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Bijvoorbeeld: zijn kinderen verplicht om de uitvaart van ouders te betalen?
