Verplaatsen overledene voordat arts dood heeft vastgesteld

2 november 2006

Vraag nummer: 4548  (oude nummer: 8439)

Geachte heer/mevrouw,

Ik ben verzorgende ig in een verzorgingshuis. Enige dagen geleden is in dit verzorgingshuis een zeer oude dame overleden aan een hartstilstand. Verzorging zag het voorval gebeuren heeft nog 112 gebeld voor hulp maar tijdens dit bellen overleed deze dame.

Nu komt mijn vraag.
Wij als verzorging mogen niet de dood vaststellen, dit doet een huisarts in ons geval (alleen als het hoofd van de romp is mogen we dit zeggen).
Gezien mevrouw op een stoel aan tafel zat en we moesten wachten op de arts om dood vast te stellen. Is mijn vraag mag iemand verplaats worden naar een andere ruimte (op bed) voor de huisarts de dood heeft vastgesteld.
Hier is een hele discussie over ontstaan. Wat wel en niet mag in dit geval.

Met vriendelijke groet,

Antwoord:

Geachte mevrouw,

Uw vraag is in diverse varianten al vaker beantwoord.

Zie in Uitvaart.nl de rubriek 'Advies', dan 'Juridisch Advies', dan rubriek 'Overige onderwerpen' en dan sub-rubriek 'Vragen van uitvaartondernemers' en bijvoorbeeld vraag nr. 7896 'Aanvang uitvaartzorg (mag uitvaartverzorger pas beginnen nadat arts natuurlijke dood heeft vastgesteld?)'.
En vragen van de sub-rubriek 'Vaststellen dood'.

Een overledene mag alleen verplaatst worden als het absoluut zeker is dat sprake is van een natuurlijk overlijden en er door de verplaatsing geen enkele twijfel behoeft te bestaan over de vraag of de dood een natuurlijke of een niet-natuurlijke oorzaak heeft. Bij enige twijfel aan een natuurlijke dood (bijvoorbeeld val van een trap, uitglijden in de badkamer, etc. etc.) mag een overledene niet verplaatst worden voordat een gemeentelijke lijkschouwer en/of de politie ter plaatse is geweest.

Iedereen mag de dood vaststellen, maar dat heeft juridisch of wettelijk geen enkele betekenis. Alleen een arts mag een lijk schouwen en een verklaring van overlijden afgeven.

Hoewel het niet strikt wettelijk is voorgeschreven, is het in alle situaties aan te raden niets te veranderen voordat een arts het lichaam geschouwd heeft. Een veel gehoorde klacht is dat artsen - vooral ook als het gaat om overledenen in verzorgingshuizen e.d. - erg traag zijn, om niet te zeggen onwillig, om overledenen te komen schouwen. Maar dat is een probleem van een andere orde.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten