Natuurlijke dood of niet-natuurlijke dood
11 juli 2002
Vraag nummer: 802 (oude nummer: 1121)
Wed Jul 10 21:09:11 2002
Heer Van der Putten,
Graag uw aandacht voor het volgende.
Gebleken is dat binnen de verschillende afdelingen van veel ziekenhuizen de ideeen over wat in het geval van overlijden tgv een complicatie bij een een operatie (of kort daarna) als (geaccepteerde)complicatie van medisch handelen mag worden gezien, nogal verschillen.
Tot mijn spijt heb ik vandaag ontdekt dat eigenlijk NIEMAND mij een scenario kon schetsen wat bv een normale chirurg moet uitspoken voordat iedereen het er mee eens was dat de verrichtte handeling als intro voor een Niet natuurlijke dood kon worden aangezien.
Wat is naar uw mening een goede leidraad om het kaf van het koren te scheiden in de beoordeling of iets een geaccepteerde complicaties is of een lethale handelingsfout. Heeft u anders suggesties waar ik een dergelijk onderwerp zwart op wit zou kunnen vinden ?
let wel, het gaat mij om een benoemingskwestie, niet of een handeling al dan niet vervolgd zou moeten worden, niet of er strafbare feiten zijn gepleegd maar puur of een overlijden natuurlijk dan wel niet natuurlijk is/was.
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Waar het bij het verschil tussen een natuurlijke en een niet-natuurlijke dood om gaat, is of de dood is ingetreden door een spontane 'uit de mens/patiënt zelf voortkomende' oorzaak, zoals een ziekte of ouderdom.
Een ongeluk (val van de trap, verkeersongeval), zelfmoord of medisch onjuist handelen leidt tot een niet-natuurlijke dood.
Bij medisch handelen is natuurlijk vaak moeilijk te zeggen waarom een patiënt overleed. Als de patiënt er toch al zo slecht aan toe was, dat hij/zij ook zou overlijden zonder dat een arts zijn best deed, leidt het medisch handelen niet tot een niet-natuurlijke dood. Als de patiënt niet zonder meer zou zijn overleden zonder acute medische hulp, maar nu wel overlijdt omdat een medische (beoordelings)fout wordt gemaakt, is sprake van een niet-natuurlijke dood.
Ik kan mij best voorstellen dat er grensgevallen zijn, waarin niet of bijna niet te zeggen is of iets een natuurlijke of niet-natuurlijke dood is. Maar ja, vraag ik mij dan af: is dat een probleem?
De vraag of de dood niet-natuurlijk is, is - afgezien van de procedure (een onafhankelijke gemeentelijke lijkschouwer moet schouwen) - alleen van belang om na te gaan of er reden is voor een strafrechtelijk onderzoek. Ik denk dat grensgevallen in de regel weinig of geen aanleiding geven tot strafrechtelijk onderzoek. Een arts is ook maar een mens en kan een situatie verkeerd beoordelen en kan verkeerd handelen. Dat is dan jammer, zelfs heel jammer, maar op zich nog geen reden voor strafrechtelijk onderzoek. Een arts kan zich vergissen, een schilder kan een verkeerd soort verf gebruiken en de bakker kan per ongeluk te veel zout in het brood doen. De gevolgen van het handelen van de arts kunnen ingrijpender zijn, maar in principe zijn het vergelijkbare beroepsrisico's. Er moet duidelijk iets ergers aan de hand zijn voor een strafrechtelijk onderzoek: een chirurg die ladderzat gaat opereren, bijvoorbeeld.
Enige toelichting over de verschillen tussen een natuurlijke en niet-natuurlijke dood is te vinden in het GHI-Bulletin van mei 1991 (GHI = Geneeskundige Hoofdinspectie, van het ministerie van Volksgezondheid), dat ook in wettenbundels inzake de Wet op de lijkbezorging (van SDU/Vermande en Schuurman & Jordens) is opgenomen.
Maar u zult daar ook geen duidelijk antwoord op uw vraag vinden. Het is en blijft een kwestie van de feiten bekijken en interpreteren. Een deel van de feiten ("Wat zou gebeurd zijn als...") is onbekend, dus komt het vooral neer op redeneren en interpreteren.
mr. W.G.H.M. van der Putten
11 juli 2002
