14 februari 2003
Vraag nummer: 2003 (oude nummer: 2389)
Fri, 14 Feb 2003 11:23
Omdat ik zelf principieel voorstander voor begraven ben, kom ik nog wel eens in discussie met mensen die vinden dat begraven slecht is voor het milieu. Nu vraag ik me af of cremeren niet net zo slecht of zelfs slechter is voor het milieu. Kunt u mij een antwoord geven wat er gebeurt met een lijk in de grond en wat de eventuele schadelijke gevolgen voor het milieu dan zouden zijn. En wat zijn de schadelijke gevolgen van een crematie voor het milieu?
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Ik ben natuurlijk geen milieudeskundige, maar ik heb de indruk dat begraven zeker niet schadelijker is voor het milieu dan cremeren. Het is misschien zelfs wel beter.
Begraven is op zich de meest natuurlijke vorm van lijkbezorging. Net als dat blaadjes van de bomen en de dode dieren in het bos worden opgenomen in de aarde, gebeurt dat bij het begraven van stoffelijke resten van mensen ook.
Er zijn in het verleden wel eens onderzoeken gedaan naar de mogelijke verontreiniging van de bodem en het grondwater van begraafplaatsen, maar uit die onderzoeken kwamen geen verontreinigingen naar voren. Als het er is of was, was het in elk geval zo weinig dat het niet meetbaar was.
Ook is een begraafplaats geen broeinest van ziektekiemen, zoals soms ook wel wordt gedacht. Doordat voldoende diep wordt begraven, heb bacteriën bij gebrek aan voldoende zuurstof op den duur geen kans van overleven.
Over wat er gebeurt met een lichaam in de grond heb ik al een aantal keren in deze rubriek geschreven (zie o.a. vraag 603 'Lijkontbinding' in de sub-rubriek Overig bij Begraven).
Bij crematie komen wél schadelijke stoffen vrij. Daarom zijn crematoria aan allerlei milieunormen gebonden. Verbranding zet allerlei chemische reacties in gang. (Bij begraving is dat ook wel, maar daar zijn ze niet schadelijk.) Crematoria zijn altijd voorzien van filters, om schadelijke stoffen af te vangen. Crematoria vallen onder de regels van de Wet milieubeheer, wat bij begraafplaatsen niet aan de orde is.
Een nadeel van crematoria is, dat als ze verontreinigen, dat dit over een groter gebied is. Ook al zal het maar om heel geringe hoeveelheden gaan, de stoffen die door de schoorsteen worden uitgestoten, komen via de wind op een groot oppervlakte neer. Stel dat bij begraving verontreiniging zou ontstaan, dan is die verontreiniging meer geïsoleerd.
Maar men moet wel beseffen dat wat er uit komt ook altijd afhankelijk is van wat er in gaat. Dat gaat voor begraven net zo goed op als voor cremeren. Als er bij begraven allerhande niet-natuurlijke materialen worden gebruikt, bijvoorbeeld voor de kleding, dan zullen die waarschijnlijk minder makkelijk afbreken. Een tendens van de afgelopen jaren is, dat steeds meer persoonlijke voorwerpen en andere grafgiften met een overledene worden meegegeven. Daar zijn begraafplaatsen én crematoria niet blij mee. Begraafplaatsen kunnen niet zo goed inschatten wat op lange termijnen de effecten kunnen zijn (denk aan batterijen, kunststoffen, en bijzondere metalen in bijvoorbeeld mobiele telefoons en kinderspeelgoed dat mee de grond in gaat). En bij cremeren speelt ook dat hoe meer verschillende stoffen verbrand worden, de filters sneller vervuild raken.
Kortom, wie het milieu een warm hart toedraagt, doet er goed aan om zowel bij begraven als cremeren zo eenvoudig en natuurlijk mogelijke materialen te gebruiken en geen onnodige zaken in de kist te leggen.
mr W.G.H.M. van der Putten
14 februari 2003
Spelregels
