25 juli 2002
Vraag nummer: 839 (oude nummer: 1164)
Claus ligt momenteel op het puntje van overlijden. Wordt zijn dood aangegrepen voor een dag van nationale rouw? En wat zijn überhaupt de voorwaarden willen wij in Nederland een dag van nationale rouw meemaken? Met de Bijlmerramp en Enschede hebben we er ook geen een gehad terwijl de gehele natie heel erg meeleefde. En wat zijn de gevolgen voor het openbare leven?
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Ik denk niet dat de dag van overlijden van de prins-gemaal door het kabinet als een 'Dag van nationale rouw' wordt bestempeld. Hooguit de dag van de uitvaart, maar ik schat zelf in dat dit ook niet zal gebeuren.
Nederland kent bij mijn weten ook geen officiële Nationale rouw.
Ik kan me wel voorstellen dat op overheidsgebouwen e.d. de vlag halfstok gaat, maar dat heeft niet direct iets te maken met de status van een 'Dag van nationale rouw'.
Er zijn geen protocollen, wetten of regels voor nationale rouw.
Wel is er een protocol voor vlagvertoon, bijvoorbeeld op 4 en 5 mei en op nationale feestdagen. Dat is ook niet op wettelijke basis geregeld, maar meer 'goed gebruik'.
In Nederland is het vooral zo dat (een deel van) de bevolking zich naar rouw gedraagt, dan dat rouw 'officieel' wordt opgelegd.
De laatste keer - en een van de bij mijn weten zeer weinige keren - dat er door een kabinet zoiets als nationale rouw werd afgekondigd, was op 14 september 2001, enkele dagen na de aanslagen in de USA. De mensen in ons land leefden erg mee met de slachtoffers en nabestaanden, maar het was niet zo dat het hele land plat lag. Ik meen ook niet dat toen overheidsinstellingen gesloten waren. Maar ik zou me wel kunnen voorstellen dat op de dag van de uitvaart van prins Claus wel veel overheidsinstellingen gesloten zijn. Daar zal niet iedereen gelukkig mee zijn. Ik heb eerlijk gezegd ook de stille verwachting dat als prins Claus of een ander lid van het Koninklijk Huis overlijdt, men probeert de uitvaart zo veel mogelijk op een zaterdag te organiseren, zodat het probleem deels vermeden wordt, net als bij de bruiloft van de kroonprins op zaterdag 2 februari 2002.
Ik heb geprobeerd even op te zoeken of bijvoorbeeld bij de begrafenis van koningin Wilhelmina, 40 jaar geleden, zoiets als nationale rouw werd afgekondigd, maar kan het nergens zo snel vinden. Ik denk wel dat er toen zoiets als nationale rouw was; maar of dit een officieel kabinetsbesluit was? Geen idee. En het kabinet kan het wel besluiten, maar het is geen wet en heeft formeel m.i. ook geen dwingende betekenis. Het is meer of men - burgers, bedrijven, decentrale overheden zoals gemeenten - zich er vrijwillig naar gedraagt of niet. Maar of het ook gebeurde bij het overlijden van prins Hendrik, een met prins Claus vergelijkbaar geval, dat weet ik niet.
Ik schat in dat men geen dwingende nationale rouw kan en zal opleggen. Ook al omdat er nog meer leden van de koninklijke familie zijn die al behoorlijk op leeftijd zijn. En als we elk jaar een koninklijke uitvaart hebben, gaat het bijzondere er een beetje van af.
Ik ben eerlijk gezegd inmiddels ook zelf benieuwd. Al hoop ik voor de koninklijke familie dat we nog lang moeten wachten op het moment dat we er achter zullen komen.
mr W.G.H.M. van der Putten
25 juli 2002
Spelregels
