Sperma van overledene en KI

24 juli 2002

Vraag nummer: 838  (oude nummer: 1163)

Mijnheer Van der Putten

Enige tijd geleden was er in Engeland veel commotie over een jong stel waarvan de man klinisch dood was. De vrouw wilde graag zwanger van hem worden maar dat scheen niet te mogen. Ik vraag me af wat nu precies de reden daarvoor was.
Mocht die mevrouw zich niet laten bevruchten met zijn sperma omdat hij dood was en dus zijn toestemming niet kon geven? Hoe zit dat eigenlijk in Nederland?

Antwoord:

Het Engelse recht ken ik niet. Ik weet dan ook niet of het door u bedoelde verbod van gebruik van het sperma van de overleden vader op een wet berust, dan wel op eigen contractuele afspraken van de instantie die sperma bewaart of KI toepast.

In Nederland bestaat bij mijn weten in ieder geval geen wettelijk verbod op het gebruik van sperma van een overledene. Als het sperma niet gebruikt zou mogen worden na iemands overlijden, zou dat m.i. alleen kunnen op basis van eigen gedragsregels of bepalingen in algemene voorwaarden e.d. van de instituten die hier mee bezig zijn. Maar als het sperma niet meer gebruikt zou mogen worden, zou het zinloos zijn dit na iemands dood te bewaren. Ik zie echter geen reden om het gebruik van sperma van een overledene te verbieden. Iemand kan zijn vrouw (kunstmatig of natuurlijk) bevruchten en kort daarop komen te overlijden; feitelijk is dan sprake van dezelfde situatie.

Er schiet me nog een detail tebinnen. Wanneer een gehuwde (of gescheiden) vrouw een kind krijgt binnen 9 maanden na de ontbinding van het huwelijk, in casu wegens het overlijden van de echtgenoot, wordt het kind geacht door de ex-echtgenoot te zijn verwekt en krijgt het ook de naam van de vader. Als de vader en moeder van een kind niet gehuwd zijn, kan de vader het kind erkennen en zijn geslachtsnaam geven. Als een kind wordt verwekt met sperma van de overleden echtgenoot, wordt het kind later dan 9 maanden na de ontbinding van het huwelijk geboren, zodat het niet de naam van de vader krijgt. En ook niet meer kan krijgen door erkenning. Wellicht is - desgewenst - wel wijziging van de geslachtsnaam via de rechtbank mogelijk.

mr W.G.H.M. van der Putten

17 oktober 1997