Een uitvaart voor wie in het buitenland woont
26 november 2005
Vraag nummer: 4138 (oude nummer: 6944)
Beste Willem,
Vrienden van mij vroegen je het onderstaande voor te leggen.
Een Nederlands echtpaar is na pensionering naar Italië verhuisd en heeft daar een nieuw sociaal leven opgebouwd. Daarnaast heeft het echtpaar nog steeds hechte banden met familie en vrienden in Nederland. Als één van hen zou komen te overlijden, plotseling of na een ziekbed, dan zouden ze hun dierbaren in beide landen graag in de gelegenheid willen stellen om afscheid te nemen. Ze voorzien echter dat deze wens niet makkelijk gerealiseerd zal kunnen worden. Hieronder volgen twee vragen die betrekking hebben op hun situatie.
In de eerste plaats is er van Italiaanse zijde de wettelijke verplichting om het stoffelijk overschot binnen 48 uur na overlijden te begraven of te cremeren. Zowel voor de vrouw als voor de man zijn er redenen om hier van af te wijken. Zij wil begraven worden in Nederland, maar niet nadat haar Italiaanse dierbaren in de gelegenheid zijn gesteld om afscheid te nemen, bijvoorbeeld tijdens een uitvaartmis in hun huidige woonplaats. Hij wil gecremeerd worden in Italië, maar niet zonder dat zijn kinderen, kleinkinderen en andere dierbaren in Nederland in de gelegenheid zijn gesteld om naar Italië af te reizen. De eerste vraag luidt dan ook: op welke wijze kan, zowel voor de situatie van de vrouw als voor die van de man, dispensatie worden verkregen van de voorgeschreven termijn van 48 uur?
Het tweede probleem heeft betrekking op de communicatie. Als het echtpaar in Nederland zou wonen, dan zou hun overlijden met een rouwkaart bekend worden gemaakt. De Italiaanse uitvaartondernemer weet echter niet wat een rouwkaart is: de gewoonte om die te verzenden bestaat daar niet, waarschijnlijk mede omdat de kaart toch niet op tijd voor de uitvaart op zijn bestemming zou komen. Nu de echtelieden er rekening mee houden dat zij eens in Italië zullen sterven, zouden zij het gepast vinden om in dat geval een tweetalig rouwbericht op te stellen en te verspreiden onder familie en vrienden in Italië en Nederland. Wie stelt het bericht op en nog lastiger wie zorgt er voor de distributie? We mogen ervan uitgaan dat een groot percentage van hun relaties per E-mail bereikbaar zal zijn, maar niet iedereen. Het idee om in zon situatie iedereen op te bellen, wat in Italië gebruikelijk is, schrikt hen af. De tweede vraag luidt dus: op welke wijze kan een rouwkaart snel en efficiënt worden verspreid in Italië en Nederland?
Rien Schouten
Den Haag, 11/10/05
Antwoord:
Beste Rien,
Eerst maar eens de termijn van 48 uur. Ik kan me niet voorstellen dat er in Italië geen mogelijkheid is of zou zijn om de termijn van 48 uur te verlengen, zoals in Nederland kan ten aanzien van de 5-dagentermijn. Ik denk dat die mogelijkheid er wel is. Dat is in alle landen die ik ken zo. Maar omdat ik de Italiaanse wetgeving niet ken, kan ik dat niet met 100% zekerheid zeggen.
En anders is er mijns inziens altijd een creatieve optie mogelijk om tijd te rekken, zoals een overledene kort naar het buitenland brengen en 1 meter over de grens weer omdraaien. Of zeggen dat je iemand naar het buitenland brengt en je op het laatste moment toch bedenken. Daar moeten simpelweg oplossingen voor zijn.
Bovendien, als je niet binnen 48 uur begraaft of cremeert, wat gebeurt er dan? Waarschijnlijk niets. Is iemand verplicht om aangifte te doen van het overlijden of is een bepaald persoon verplicht de uitvaart ter hand te nemen? In Nederland is dat niet zo, zodat als er een verplichting zou zijn, niemand is die zich dan concreet strafbaar maakt.
Ik ben er zeker van dat er oplossingen zijn om tijd te winnen om in Italië afscheid te nemen. Maar wat die precies zijn, kan ik niet vertellen. Dat kan een Italiaanse uitvaartondernemer of een lokale overheid zoals gemeente of politie, die over dit soort dingen gaan, wel.
Wat het rouwbericht betreft: mij lijkt het verstandig en handig dat het echtpaar nu al direct de tekst bedenkt, met enkele mogelijke varianten. Ze kunnen die tekst in Nederland onder couvert aan een of meer kinderen of kleinkinderen geven, met de opdracht om de tekst te actualiseren op het moment van overlijden. Men kan zelfs nu al het gewenste papier van de rouwkaart uitzoeken en klaar leggen. Tegenwoordig is het heel eenvoudig om met een laserprinter een nette professionele brief te printen. Men kan het zelf doen, of een lokale uitvaartverzorger vragen het uit te voeren. En wat is er op tegen om in Italië hetzelfde te doen, als men dat wil?
Met vriendelijke groet,
Willem van der Putten
