Asbus nog 1 maand bewaard worden in crematorium
16 januari 2008
Vraag nummer: 5132 (oude nummer: 10122)
Geachte heer v/d Putten,
Volgens de wet op de lijkbezorging moet een asbus nog 1 maand bewaard worden in het crematorum zodat evt sporen van een misdrijf niet aan de aandacht van justitie ontsnappen. Toch begrijp ik dit niet. Kan justitie nog sporen ontdekken in de asresten? Een overledene wordt altijd geschouwd en bij een niet-natuurlijk overlijden wordt het lichaam sowieso in beslag genomen voor onderzoek en mag derhalve niet worden gecremeerd. Waarom is die regel? Waarom mag een asbus dan wel binnen een maand meegenomen/verstuurd worden naar het buitenland (mits toestemming van de Officier van Justitie)?
Met vriendelijike groet,
Sandy Wijnands
Antwoord:
Geachte heer,
Volgens een ervaren strafrechter met wie ik het wel eens besproken heb is het ook nauwelijks zinvol om de as een maand te bewaren om er strafrechtelijk onderzoek naar te doen. Er zijn nauwelijks of geen sporen te vinden. Toevallig las ik enkele dagen geleden in de krant dat er DNA-onderzoek was gedaan naar lijk-as en dat men te weinig materiaal had aangetroffen om er iets mee te kunnen. Ik weet niet meer in welk verband dat was.
Zie: Waarom na de crematie een maand wachten op de as?
De regel van 1 maand stamt nog uit de tijd dat crematie net wettelijk mogelijk was en dat de wetgever erg huiverig voor al die 'nieuwigheden' was. Dat was midden jaren '50 van de vorige eeuw. Men moest voor crematie zelf een wilsbeschikking hebben gemaakt en de overledene moest twee keer worden geschouwd. Alsof het erger was om levend verbrand te worden dan om levend begraven te worden, zoiets leek er wel achter te zitten.
Pas in 1991 is cremeren geheel gelijk gesteld aan begraven, qua voorschriften en procedures. Behalve daar waar het naar de aard van de zaak verschil maakt. Een stoffelijk overschot kun je altijd opgraven voor nader onderzoek, met verstrooide as is dat moeilijker.
U merkt op dat bij een niet-natuurlijke dood er toch altijd al onderzoek wordt gepleegd. Ja, maar dat is een ander soort onderzoek dan dat men later nog eens wil uitvoeren.
Als er een vermoeden bestaat dat iemand vergiftigd is, dan kun je dat soms niet meteen onderzoeken. Ik heb wel eens van onderzoekers uitspraken gelezen dat men van alles kan vinden, als men maar weet wát men moet zoeken. En ook wanneer en in welk verband men iets moet weten.
Om het met een simpel voorbeeld te illustreren: als iemand plotseling onder verdachte omstandigheden is gestorven, kan een lijkschouwer misschien nog wel achterhalen dat iemand is vergiftigd, maar misschien nog niet door welke stof. Want er zijn misschien 1000 of meer soorten gif denkbaar. Als de politie later een verdachte aanhoudt, na een tip, kan het zijn dat ze in een keukenkastje gif Cy2X vinden. Dan is nog niet bewezen dat die overledene daarmee vermoord is. Als de overledene wordt opgegraven en gif Cy2X gevonden wordt, dan is er een link te leggen. Dat laatste onderzoek heeft dus geen belang voor het vaststellen van de doodsoorzaak, maar wel voor de strafzaak tegen de moordenaar. Bij het eerste onderzoek direct na het overlijden is het bijna onmogelijk om onderzoek te doen naar Cy2X, HG5m, GH$ en al die andere 997 soorten gif die bestaan.
Denk ook maar eens aan de strafzaak tegen Lucia de B. Daar is ook een aantal overledenen opgegraven om te onderzoeken of men bepaalde sporen kon vinden, waarvan men blijkbaar eerder niet wist dat die er konden zijn.
De asbus moet een maand bewaard blijven en mag dan niet worden afgegeven of naar het buitenland worden gezonden. De Officier van Justitie kan wel ontheffing verlenen van deze termijn, maar alleen in bijzondere omstandigheden. Bij mijn weten gaat Justitie hier tegenwoordig terughoudend mee om, nadat er zo'n tien jaar geleden vrij massaal ontheffing werd gevraagd voor verzending naar het buitenland.
Persoonljk ben ik er overigens voorstander van om de termijn van een maand te handhaven. Ik maak regelmatig mee dat er onenigheid tussen nabestaanden is, soms te goeder trouw, soms te kwader trouw, over wat er met de as moet gebeuren. Er is dan een periode dat men nog tijd heeft te onderzoeken en aan te tonen wat de wens van de overledene is. Ik moet er niet aan denken dat een opdrachtgever direct na de crematie de as zou kunnen laten verstrooien, terwijl niemand anders van de familie dat wil of de overledene anders gewild zou hebben. Er staan voldoende voorbeelden van familiedrama's in de sub-rubriek "Keuzes en zeggenchap over as".
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Zie ook de video-adviesrubriek: Infotheek > reportages > kijkersvragen > juridische vragen en antwoorden
