14 december 2008
Vraag nummer: 5980 (oude nummer: 11954)
Begin 2007 is onze moeder overleden. Op haar sterfbed heeft onze moeder te kennen gegeven dat zij, net als haar ouders, na crematie verstrooid wenstte te worden.
Tegen de wens in, doch als steun voor onze nog achterblijvende vader, hebben wij moeder haar as niet laten verstrooien maar is een urnengraf aangekocht. Tot onze spijt is onze vader dit jaar eveneens overleden. Immers, daarmee had vader nog een plaats van bezinning en herdenking. De overige kinderen zijn na de bijplaatsing nooit weer bij het graf geweest.
Nu is er tweespalt binnen de familie ontstaan. Een zeer eigenzinnige broer is van mening van er voor onze beide ouders een grotere graf moet worden aangeschaft waar hun beider as in geplaatst moet worden. Ik ben echter van mening dat nu vader is overleden de laatste wens van moeder alsnog gerespecteerd dient te worden en haar as verstrooid moet worden.
De eigenzinnige broer handelt volledig op eigen houtje. Hij heeft inmiddels met de begrafenisondernemer contact opgenomen om een plaats te zoeken en suggereert bij deze gesprekken dat hij handelt namens zijn overige broers en zusters (wat onjuist is). Hoe kunnen wij dit stoppen, met andere woorden wie moeten wij op de hoogten dat er van samenspraak geen sprake is en dat er, zolang er nog geen overeenstemming binnen de familie is, geen sprake kan zijn van enig handelen.
graag uw advies.
Antwoord:
Geachte heer,
Voor onenigheid binnen de familie kan ik geen advies geven. Alleen er op wijzen dat jarenlange onenigheid vaak heel erg vervelend is en dat dat vaak het allerlaatste is wat ouders gewild zouden hebben.
Misschien is het een idee om - als u er zo niet uit komt - gebruik te maken van mediation. Dat is erg geschikt voor conflicten en conflictjes in de persoonlijke sfeer. Niemand wint en niemand verliest, maar u zoekt onder neutrale begeleiding naar oplossingen. Vaak zijn die er wel. Bijvoorbeeld in een geval als dit, het verdelen van de as, waardoor een deel verstrooid kan worden en een deel in een graf bijgezet kan worden of blijven. En om eens goed uit te spitten wat de achtergrond van de wens van moeder was; was dat principieel, of wilde zij niemand opzadelen met de last om een graf te verzorgen? Dan zou ze er misschien minder moeite mee hebben gehad als iemand wel graag die last op zich neemt.
In sommige families zijn voor sommige minder draagkrachtige personen de kosten een bezwaar en kan daar ook een oplossing voor worden gezocht. Wie een graf wil, moet er dan maar zelf voor betalen, bijvoorbeeld.
Zie www.mediation.nl
Mediation is vaak niet erg duur. Maar alleen effectief als iedereen ook bereid is om er samen uit te komen. Als die bereidheid er niet is, helpt niets.
Juridisch kan ik er nog wel wat over zeggen.
De wens van de overledene moet volgens de wet bepalend zijn voor de keuze. Maar dan speelt ook een rol of die wens te bewijzen is (is er een codicil of testament); er kunnen tegenstrijdige verklaringen zijn. In dit geval zal de eigenzinnige broer waarschijnlijk de wens ontkennen of afzwakken.
In de jurisprudentie is het zo dat bij onenigheid over de vraag of de as moet worden verstrooid of bijgezet, in een rechtszaak de rechter gewoonlijk kiest voor bijzetten. Vanuit de idee dat de bijgezette as later toch verstrooid zal worden als de asbus geruimd wordt en andersom niet. Het is dan het uitstellen van het verstrooien, om nabestaandenn in de tussentijd toch de gelegenheid te geven een plek tot herdenking te hebben. Maar dit speelt alleen als de wens van de overledene niet bekend is, of betwist wordt. Als de wens wel duidelijk is, moet die worden gevolgd.
In dit geval is er wel ruimte tot twijfel, omdat de asbus tot steun van uw vader niet verstrooid is. En hij zou bij wijze van spreke de eerste hebben moeten zijn om de wens van zijn echtgenote te respecteren. En dat is niet gebeurd. Het is natuurlijk best begrijpelijk, maar het feit dat niet is verstrooid verzwakt - juridisch gezien - de positie van de kinderen die nu tot verstrooiing willen overgaan.
Een ander belangrijk juridisch aspect is de vraag wie nu rechthebbende is van het urnengraf, na het overlijden van uw vader. Want die persoon heeft juridisch de beslissingsmacht over de asbussen in het graf. Juridisch ook als enige; hij of zij hoeft juridisch gezien geen broers of zussen in zijn of haar besluitvorming of acties te betrekken.
Als dit nog niet geregeld is na het overlijden van vader, is het misschien een idee om het snel te regelen. De rechthebbende van het urnengraf heeft de sleutel voor eventuele vervolgstappen in handen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Spelregels
