Minderjarige rechthebbende urnengraf (en wanbetaling)
16 september 2004
Vraag nummer: 3311 (oude nummer: 4657)
Geachte heer van der Putten,
Eén keer moet de eerste keer zijn, na al een flink aantal jaren de vragen en antwoorden te lezen, heb ik nu zelf een vraag.
Ik ben beheerder van een gemeentelijke begraafplaats. In onze urnentuin is de as van een mevrouw begraven in een urnengraf. Zoals gebruikelijk wordt pas achteraf de nota verstuurd naar de opdrachtgever (naam en adres is ontvangen van het betreffende crematorium). Omdat de nota niet betaald werd, wordt er contact gezocht met de opdrachtgever. Nu pas blijkt dat deze een minderjarig kind is van de overleden mevrouw. De ex-echtgenoot van deze mevrouw ( en vader van het kind) weigert de rekening te betalen. Zo ook de stiefmoeder van het kind. Om de deurwaarder nu naar het minderjarig kind te sturen lijkt ons niet echt een goede optie.
Een rondje bellen langs andere gemeenten levert het volgende advies:
Uitzoeken wie verantwoordelijk ouder of voogd is van het kind.
Deze formeel op de hoogte te brengen van de situatie en een keuze te laten maken of bijzetting van de urn geaccepteerd wordt of niet.
Bij acceptatie zal dan de rekening betaald moeten worden en bij weigering zal het urnengraf verwijdert worden.
Is dit een goede manier of zijn er nog andere mogelijkheden om de rekening betaald te krijgen?
Klopt het dat in een dergelijke situatie een urnengraf zonder toestemming van de rechthebbende alhoewel die er dan feitelijk niet is - geruimd mag worden en de urn in opslag geplaatst kan worden?
Alvast bedankt.
Antwoord:
Geachte heer,
Welkom als vragensteller. Misschien is de eerste keer niet de laatste keer. Niet elke vraag hoeft over een acuut of vervelend probleem te gaan, trouwens.
Ik mis in uw relaas de start van het verhaal. En dan bedoel ik de feitelijke start. U schrijft: "Zoals gebruikelijk wordt pas achteraf de nota verstuurd naar de opdrachtgever (naam en adres is ontvangen van het betreffende crematorium). " Wat voor mij de start is, is de vraag hoe de opdracht bij u binnen kwam. En van wie. Ik zou, als ik gemeente was, een opdracht(formulier) of een brief, in elk geval iets schriftelijks willen zien. En wie heeft dat ondertekend, als het niet het betreffende minderjarige kind was? Als de opdracht van of via het crematorium kwam, kan dat de partij zijn die financieel verantwoordelijk moet worden gehouden.
De meeste gemeenten hebben in hun legesverordening staan dat 1) de persoon die de opdracht gaf of 2) de persoon die baat heeft bij de dienst, als belastingplichtige kunnen worden aangemerkt. Het hangt er een beetje van af hoe het opdrachtformulier er uit ziet, maar als het van of via het crematorium kwam, is mij eerste idee dat het crematorium wellicht financieel aansprakelijk is.
Ik heb er net eens even uw Verordening op de heffing en de invordering van lijkbezorgingsrechten bij gepakt (althans een wat oudere versie van enkele jaren geleden, maar ik vermoed dat de verordening op dit punt onveranderd is) en ik lees inderdaad in artikel 3 dat de rechten kunnen worden geheven van degene op wiens aanvraag de dienst wordt verricht.
U spreekt over 'nota', maar formeel hebben we het over een gemeentelijke belasting en een belastingaanslag.
Ik stel mij voor dat het crematorium de aanvraag heeft gedaan ten behoeve van persoon X. Persoon X is een minderjarig kind en kan zelf geen rechtshandelingen verrichten. Dat wist het crematorium of behoorde het crematorium te weten. En als zij geen wettelijk vertegenwoordiger van dat kind aangeeft als formele aanvrager, dan is zij zelf in die aanvraag vertegenwoordioger van het kind en de belastingplichtige.
Nogmaals, het hangt er een beetje van af hoe de opdracht van het crematorium er uit zag. Ik stel u praktisch voor om mij dat opdrachtformulier eens te faxen. U hebt mijn faxnummer op mijn brieven aan uw gemeente staan. Dan kijk ik eens even of mijn theorie houdbaar is.
Wat anderen u geadviseerd hebben, namelijk om de voogd van het kind te achterhalen en deze van de toestand op de hoogte te brengen, lijkt mij ook een juiste benadering. Maar pas in tweede instantie. Ik denk dat primair het crematorium, als zij de opdracht (door)gaf, aanspreekbaar is omdat de heffingsverordening haar dan als belastingplichtige aanmerkt. Terecht, want haar onduidelijke en onvolledige opdracht ten behoeve van een minderjare veroorzaakt dit probleem. Als het crematorium zelf op het verkeerde been is gezet door bijvoorbeeld een uitvaartleider of een familielid, dan kan zij haar kosten/schade op die persoon verhalen.
Ik meen dat het nog niet zo makkelijk is om te achterhalen wie voogd van het kind is. De kans is groot dat dat de vader van het kind is, en die heeft al geweigerd. Veel mensen denken dan niet aan het belang van het kind, maar aan de eigen emotie als het om een ex-echtgeno(o)t(e) gaat. Jammer. Voor het kind.
Als u niet verder komt en het crematorium niet betaalt (maar dat zou ik niet accepteren als ik gemeente was en het crematorium de gemeente op het verkeerde been heeft gezet), zou ik inderdaad het urnengraf ontruimen en de urn in de opslag plaatsen. Dat zou ik ook de familie laten weten (vantevoren waarschuwen) en ook het kind (althans, dat hangt een beetje van de leeftijd af; een kind van 16 is heel wat anders dan een kind van 6). Maar u mag de asbus waarschijnlijk toch niet binnen 20 jaar ruimen (de inhoud verstrooien), dus zou ik hem gewoon in de opslag nemen en wachten tot het kind meerderjarig is en dan het kind de gelegenheid bieden een keuze kenbaar te maken. Het kind kan dan denken aan een urnengraf, of aan verstrooien, maar ook aan het zelf bewaren van de asbus of aan het bergen van een beetje as in een sieraad of een kleine houder en de rest verstrooien. Ik zou in zo'n geval met een kind als nazaat een beetje coulanter zijn dan in andere gevallen. Zo'n kind kan later heel dankbaar zijn dat er nog as van de moeder is. Misschien interesseert het 't kind ook helemaal niets. Maar dan heeft het wel de kans gehad.
Nog een gedachte. U zegt dat u de nota achteraf verstuurt. Maar hebt u ook een besluit inzake de uitgifte van het urnengraf verstrekt? Als zo'n besluit/brief nog niet is afgegeven, is er nog geen grafrecht gevestigd; althans is het recht nog niet 'perfect' geworden. Het geeft een rechthebbende nog geen bevoegdheid om tegen de ontruiming van het graf te protesteren.
Persoonlijk adviseer ik altijd om in verordeningen te zetten dat grafrechten kunnen vervallen als men niet betaalt; helaas zijn de meeste gemeenten - in navolging van het VNG-model - niet zo praktisch en zakelijk. Misschien is zo'n voorval wel aanleiding om de verordening iets zakelijker in mekaar te zetten.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Ook bij een urnengrafje speelt de vraag: van wie is de grafsteen?
