Mag partner urnengraf regelen, tegen wens erfgenaam in?

26 mei 2003

Vraag nummer: 2272  (oude nummer: 2711)

Mon, 26 May 2003 21:30

Geachte heer van der Putten,

Op 26-1 2002 overleed mijn zus. Zij is volgens haar wens gecremeerd en haar urn is begraven. Nu heeft haar voormalig partner, met wie zij 17 maanden een samenlevingsovereenkomst had, een graf gehuurd en 30 jaar grafrechten. DIT ZONDER MEDEWETEN VAN DE ERFGENAMEN. Zij heeft in haar testament mij, haar broer als enig erfgenaam benoemd, met het recht van plaatsvervulling zoals deze op het moment van haar overlijden bij Nederlands wet geregeld is. Haar voormalig partner is in dit zelfde testament benoemd tot executeur testamentair.

Mijn vraag is, wie gerechtigd is dit te bepalen, is haar partner gerechtigd om haar graf op deze manier als zijn eigendom (rechthebbende) te beschouwen?

Met vriendelijke groet,

Antwoord:

Geachte heer,

De eerste vraag die bij mij opkwam was de wedervraag: waarom zou haar partner niet gerechtigd zijn?

Vul voor het woord 'partner' het woord 'echtgenoot' in en wijzig het woord 'samenlevingsovereenkomst' in 'huwelijksovereenkomst' en dan denk ik dat de vraag niet gesteld zou zijn. Voor de meeste mensen die een samenlevingsovereenkomst aangaan, heeft dat eenzelfde emotionele waarde als een huwelijk.

U vraagt wie gerechtigd is te bepalen, dat de asbus in een graf wordt bijgezet. Volgens de Wet op de lijkbezorging (Wlb) is dat degene die de crematie heeft geregeld; in dit geval denk ik de levenspartner van uw zus. De wet zegt uitdrukkelijk dat zo iemand kan bepalen wat de bestemming van de as is, dus ook dat de asbus in een graf kan worden bijgezet.
Daarnaast denk ik dat iemands levenspartner moreel het grootste recht heeft om dit soort keuzes te maken, indien de overledene bij testament of codicil geen andere keuzes heeft vastgelegd.
De Wlb gaat er in een aantal situaties, zoals een beslissing over sectie of ontleding, ook van uit dat éérst de echtgenoot, geregistreerd partner of levensgezel (!) de keuze maakt en vervolgens pas kinderen en later pas broers/zussen of ouders en helemaal aan het einde van deze rij de erfgenamen.

Het zijn van erfgenaam speelt wettelijk geen enkele rol in de beslissing wat er met as moet of mag gebeuren. De asbus behoort niet tot de nalatenschap. Er hoeft geen toestemming en zelfs geen medeweten van de erfgenamen te zijn, ook al is het natuurlijk wel netjes om met de familie te overleggen.
Maar het komt soms ook voor dat een familie zo 'bezitterig' is, dat een redelijk overleg niet mogelijk is. Mij valt het geval te binnen van een jonge vrouw, met man en kind, die overleed, waarbij de schoonmoeder de man helemaal buitensloot, het graf regelde, dat op haar naam zette en uit niets liet blijken dat de vrouw ook echtgenote en moeder was geweest. Daar maakte de rechter korte metten mee.

En van een graf kan er slechts één persoon rechthebbende zijn. Of een - of de enige - erfgenaam dat anders wil zien, verandert daar niets aan. Zelfs wanneer de partner van uw zus bijvoorbeeld zelf zou willen dat u mede-rechthebbende zou zijn, zou dat niet kunnen.
Dat de regels zo zijn, kunt u die voormalige partner niet verwijten.

Voorts merk ik op dat de kosten van het graf en een monument tot de kosten van de lijkbezorging behoren, die ten laste van de nalatenschap mogen worden gebracht. Ik vermoed dat u er niet blij mee zult zijn, maar de partner kan de rekening bij u indienen.

mr W.G.H.M. van der Putten

27 mei 2003


Ook bij een urnengraf speelt de vraag: van wie is de grafsteen?