2 februari 2002
Vraag nummer: 588 (oude nummer: 340)
Sat Aug 4 13:02:49 2001
De wens van de overledene die wordt begraven was dat de asbus van zijn famielielid wordt meebegraven in zijn kist. De andere familieleden hebben er geen bezwaar tegen. De crematie heeft al langer dan een maand plaatsgevonden. Degene die moet voorzien in de asbestemming heeft ook geen bezwaar
Kan een begraafplaats dit weigeren. In dit geval een gementelijke begraafplaats. In de beheersverordening is hiervoor geen artikel opgenomen. Waar ze misschien wel naar kunnen verwijzen in de beheersverordening is het artikel: In het geval waarin de beheersverordening niet voorziet beslissen Burgemeesten en Wethouders.
I.Postma Groningen
Antwoord:
Geachte heer Postma,
Ik heb wel eens een enkele keer vaker van deze vraag gehoord, maar weet niet hoe de betreffende begraafplaats de zaak heeft opgelost (en of het toen wel door is gegaan of niet). Soms wil ik het antwoord ook niet weten, als u begrijpt wat ik bedoel.
Het is een lastige vraag. Je kunt hem op verschillende manieren benaderen. Je kunt hem benaderen vanuit de wetsoptiek: wat zijn de regels. Of je kunt hem benaderen vanuit de vraag "Hoe kunnen we aan de wens van de familie voldoen".
U weet zelf al wel, dat hier geen wettelijke regels voor zijn. Je moet dan verder kijken naar wat lokale verordeningen op dit punt zeggen. En die zeggen er niet duidelijk iets over. Je moet dan gaan interpreteren. In de wet staat dat een asbus kan worden bijgezet op een begraafplaats. Dat kan in of op een grafruimte of in een columbarium. Mag het ook in een grafruimte waarin iemand anders begraven wordt? Ik ben geneigd deze vraag ontkennend te beantwoorden. Om twee redenen. Iemand die begraven wordt, wordt zo begraven dat hij identificeerbaar is en opgegraven kan worden, als dat moet. Men heeft een ruimte voor zichzelf. Hetzelfde geldt niet alleen voor een stoffelijk overschot, maar ook voor een asbus. Die moet, als die begraven wordt, zo begraven worden, dat hij weer opgegraven kan worden. Dat kan niet, althans niet zonder meer, als die asbus zich in een kist bevindt. Voorts is het zo dat alles aan en in de kist vergankelijk moet zijn en de ontbinding van het lichaam zo min mogelijk moet verstoren. Iets dat tegen het lichaam aan ligt of kan liggen, zoals een asbus, kan de ontbinding van het lichaam op de plek van de aanraking verstoren. Ik hoor die verhalen ook wel van mensen die ruimingen uitvoeren en constateren dat wanneer er iets in de kist is gelegd dat niet vergaat - bijvoorbeeld een plastic zak met kleding(resten) van iemand die een heel ernstig ongeluk heeft gehad - er ter plaatse geen zuurstof of althans niet voldoende zuurstof bij het lichaam kon komen, waardoor bijvoorbeeld een deel van een been niet goed verteerd is. De strekking van het Lijkomhulselbesluit is dat er zo min mogelijk in een kist zit of komt, wat de ontbinding verstoort. Een asbus kan dat in lichte mate wel doen.
Een juridisch punt is, dat een asbus in een graf ook weer verwijderd moet kunnen worden, als de rechthebbende dat wenst. Dan kan de rechthebbende nu wel zeggen dat hij afziet van zijn recht op opgraving van de asbus. Maar hij blijft dat recht toch houden. Hij heeft het en kan er geen afstand van doen. Als hij zich over een paar jaar bedenkt, of wanneer het grafrecht overgaat op een ander die er anders over denkt, dan heeft hij het recht om de asbus weer te laten opgraven. Maar dat kan dan niet zonder meer, want dan kom je in de kist. En je mag niet in of tussen de resten van de kist komen, zonder verlof ex artikel 29, lid 1, Wlb tot opgraving. Maar dat verlof heb je niet nodig voor de asbus en mag strikt genomen ook niet eens afgegeven worden voor opgraving van de asbus.
Als ik beheerder van een begraafplaats was, zou ik het niet willen. Ik zou orde en netheid op mijn begraafplaats willen, niet alleen boven de grond, maar vooral ook onder de grond, dat al 'mijn' overledenen individueel traceerbaar zouden zijn en opgraafbaar en verplaatsbaar zouden zijn, zonder de grafrust van een andere overledene te hoeven verstoren. Dat kan niet altijd zonder meer bij begravingen boven elkaar. Maar ik zou het zo weinig mogelijk willen hebben.
Ik zie echter wel een ietsje andere oplossing, om toch aan de wens van de familie te voldoen. En dat is dat geen asbus in de kist wordt meebegraven, maar as. Zonder bus dus. Althans zonder een omhulsel dat als bus kan of hoeft te worden aangeduid, zoals bijvoorbeeld een papieren zak. Je zou dan kunnen zeggen dat de as in het graf verstrooid is. Dan is er geen recht van de rechthebbende op opgraving van de asbus. Je kunt het hele gebeuren als begraafplaatshouder keurig administreren als verstrooiing. Als het graf ooit geruimd wordt, is de papieren zak vergaan en de as door de grond opgenomen, zodat je er geen rekening meer mee hoeft te houden.Als de familie er mee akkoord gaat dat het formeel een begraving en een verstrooiing is, zou ik het op die manier oplossen. Je hebt dan denk ik ook een titel (verstrooiing op de begraafplaats) om voor de as-plaatsing leges te vragen.
Ik denk inderdaad ook dat de plaatsing van de asbus in het graf geweigerd kan worden op basis van het artikel in de verordening dat B&W in niet-voorziene zaken beslissen. Zo'n beslissing zou gemotiveerd kunnen worden door te verwijzen naar de strekking van het Besluit op de lijkbezorging dat iedere overledene in een kist (en daar is inderdaad ook bedoeld 1 kist, niet 'n kist) dus individueel begraven wordt, door voorts te verwijzen naar de strekking van het Lijkomhulselbesluit (geen mogelijk vertering belemmerende voorwerpen in de kist) en natuurlijk toch ook naar de strekking van de verordening: per overledene (lichaam of asbus) 1 eigen plek in een graf en niet gemengd. Maar als je er een verstrooiing van maakt, kom je hier niet sterk mee in botsing.
Met vriendelijke groet,
Spelregels
