Graf terug en geld terug
4 juni 2006
Vraag nummer: 4489 (oude nummer: 8079)
Geachte heer Van der Putten,
In de modelverordening van de VNG inzake de begraafplaats (Model beheersverordening begraafplaatsen 2003) staat in artikel 18 over 'Afstand doen van graven' het volgende:
Zonder aanspraak te kunnen maken op enige vergoeding kan de rechthebbende schriftelijk afstand doen ten behoeve van de gemeente van het recht op het eigen graf.
In de toelichting staat:
Dit artikel is opgenomen om buiten twijfel te stellen dat de rechthebbende afstand van het graf kan doen.
Mijn vraag:
Iemand heeft in 2001 het grafrecht aangekocht voor 30 jaar met het recht van verlenging. Vorig jaar heeft zij schriftelijk verklaard dat haar inzicht is gewijzigd en zij uiteindelijk gecremeerd wil worden. Betrokkene wil afstand doen van het graf. Maar nadat wij gesteld hebben dat op grond van onze verordening (die dus overeenstemt met de modelverordening) er geen recht op enige vergoeding is werd dit onrechtvaardig geacht. Hoewel betrokkene de mogelijkheid heeft om de urn in het graf te plaatsen en ook de as op het eigen graf te laten verstrooien, wil zij toch afstand doen van graf en dan geld terughebben. Zij is bij de burgemeester op het spreekuur geweest en de burgemeester vindt het in principe ook onrechtvaardig.
Mijn vraag is dus naar het waarom van deze bepaling en het waarom van 'zonder enige vergoeding'.
Antwoord:
Geachte heer,
Het waarom van deze bepaling is om mails zoals de uwe te voorkomen, als ik het wat ironisch zeg. Namelijk dat er geen discussie mogelijk en nodig is, als iemand een graf niet gebruikt en geld terug wil hebben.
De discussie is even zinnig of onzinnig als wanneer iemand in 2001 een paspoort haalt en in 2006 zijn geld terug wil omdat hij bij nader inzien toch maar niet naar het buitenland is geweest. Zou de burgemeester het in principe ook onrechtvaardig vinden als iemand dan geen geld terug krijgt?
Ik vind dit zulk makkelijk en onnadenkend geklets van een bestuurder. Die waarschijnlijk zelf de regeling in de verordening als lid van B&W heeft voorgesteld aan de raad, en nu pas de gevolgen bedenkt.
Denkt u dat iemand die in 2001 een boek of een jas kocht, dat goed in 2006 dat goed terug kan geven omdat hij of zij er bij nader inzien niet aan lezen toekwam of omdat het in die jaren niet regende en niet koud was? Nee, ik denk het niet. Waarom bij een graf dan wel?
Iemand die zich wil laten cremeren en die recht op een graf heeft, kan het graf inderdaad gebruiken om er de asbus in te plaatsen of er as op te laten verstrooien of om de plek als herdenkingsplek aan te houden. Men kan ook het graf over laten schrijven op naam van een ander familielid, die er wellicht meer gebruik van gaat maken.
Er zijn meer manieren om een graf te reserveren. In sommige gemeenten kan men een optie nemen, in uw regio hanteert bijvoorbeeld de gemeente Rotterdam deze regeling. Als men zich dan later bedenkt, zit men niet vele jaren aan het graf vast.
De burgemeester kan e.e.a. dan wel onrechtvaardig vinden, maar er is geen enkele juridische titel om de betrokken persoon het geld terug te geven. De accountant zal een onrechtmatige betaling moeten constateren. De burgemeester kan het geld uit eigen zak terug geven, maar meer niet. Een retourbetaling door de gemeente is nu niet mogelijk.
Trouwens, theoretisch, stel dat er wel een titel zou zijn om geld terug te geven. Hoeveel dan? Want er is ook discussie denkbaar over hoeveel terug betaald zou moeten worden. Het hele bedrag van toen? Het bedrag dat uw gemeente in 2006 voor een dergelijk graf zou vragen? Een van die bedragen minus 1/6e deel wegens het verstrijken van 5 van de 30 jaren? Voor elke redenering valt wel iets te zeggen.
Het probleem bij 'teruggave' van graven is dat er dan geen grens te trekken valt. Als men in uw gemeente een graf na 5 jaar terug mag geven, waarom dan niet na 6 of 8 of 13 jaar? Of na 30 jaar als blijkt dat het helemaal niet gebruikt is?
En waarom alleen een graf dat helemaal leeg is? Waarom niet als het graf nog half leeg is?
Mede omdat er geen duidelijke redenering voor een grens is, is de enige logische lijn om gewoon nooit geld terug te geven. Vandaar de VNG-regeling. Men krijgt in een winkel of van een bedrijf alleen geld terug, als een goed ondeugdelijk is. Maar dat is omdat er een gebrek aan het goed kleeft, niet omdat de koper zich bedenkt. Aan het graf in kwestie kleeft geen gebrek. In een winkel kan men alleen ruilen als tevoren is afgesproken dat men nog binnen een week of zo iets mag ruilen (NB ruilen is ook geen geld terug). Maar niet na een paar jaar.
Ik vind dat de gemeente niet anders kan dan voet bij stuk houden, in een kwestie als deze.
Als men dit in de toekomst anders wil hebben, kan de figuur van het nemen van een optie op een graf worden geïntroduceerd. Mensen kunnen dan een plek voor enkele jaren reserveren, tegen lageren kosten.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
