Wijziging onderhoud grafruimte door gemeente Giessenlanden 1
14 februari 2018
Vraag nummer: 53827
Geachte medew.
In mei 2014 kocht ik het onderhoudsrecht voor 10 jaar af voor een graf voor onbepaalde tijd. Het onderhoud hield toen al vele tientallen jaren in dat de gemeente Giessenlanden de kale grafruimte keurig verzorgde en onkruidvrij hield. Nooit heeft de rechthebbende er iets aan hoeven te doen. Toen ik in 2014 de afkoop deed was ik in de volle overtuiging dat ik geen plichten had qua onderhoud, omdat alles altijd piekfijn verzorgd werd. In de Verordening begraafrechten stond en staat: “Voor het door of vanwege de gemeente onderhouden van de grafruimte en de begraafplaats wordt een jaarlijks recht geheven: voor een particulier graf € 70,28.” In de Beheersverordening staat o.m.: “Het bestuursorgaan voorziet 1 x per jaar in het schoon maken v.h. gedenkteken, het verwijderen van bladeren v.h. gedenkteken en het verwijderen van onkruid rond het gedenkteken.” Hierin staan geen plichten mijnerzijds om onkruid te verwijderen.
Meer regelgeving is er niet. Het graf heeft geen grafbedekking of gedenkteken.
Tot en met 2017 heeft de gemeente genoemd onderhoud gedaan. Recent kreeg ik een brief dat ik voortaan € 50,- per jaar moet (bij)betalen om het graf netjes in onderhoud te laten houden door de gemeente. Ook mag ik het zelf gaan doen, dan hoef ik niet extra te betalen. Reden: de gemeente mag niet meer met chemische middelen onderhouden en dus wordt het onderhouden duurder.
De gemeente beroept zich erop dat het onderhouden van de grafruimte al die tientallen jaren uit coulance gedaan is omdat het een kleine moeite was, maar nu is dat niet meer zo. Ik beroep mij op het mij bekende “product” (onderhoud grafruimte) dat ik “kocht” bij de afkoop, de verwoordingen in de verordeningen en de onmogelijkheid dat lopende een overeenkomst het product, dat ik meende gekocht te hebben, verandert. En ook op het feit dat de gemeente mij bij de afkoop niet voorlichtte dat het door hen uitgevoerde onderhoud uit coulance gedaan werd.
Kunt u een mening geven over beide standpunten? Dat zou heel erg fijn zijn. Uiteraard zijn verordeningen en reeds gevoerde correspondentie beschikbaar.
Antwoord:
Geachte heer,
Ik kan op een dergelijke vraag geen antwoord geven zonder afschriften van relevante stukken zoals de verordeningen, de oorspronkelijke grafakte, oude rekeningen en correspondentie te zien. Ik heb u daar over gemaild en u hebt mij direct een keur aan stukken gezonden. Waarvoor dank.
Ik kan in deze rubriek geen compleet afgewogen oordeel over de situatie geven, omdat dat te veel tijd gaat kosten. Ik heb ook even op de site van de gemeente Giessenlanden gekeken naar de besluitvorming over de toekomst van de begraafplaatsen. Alleen al om alle stukken te lezen is een paar uur werk. Dat valt buiten het bestek van deze rubriek.
Wat mij als eerste opvalt is dat men er in de gemeente een handje van heeft om stukken niet te dateren. Bijvoorbeeld op het raadsvoorstel dat de raad in september 2017 heeft behandeld over de toekomst van de begraafplaatsen in de periode 2017-2030 staat geen datum. Het 'Eindrapport toekomstbeeld begraafplaatsen Giessenlanden 2017-2030' is niet gedateerd. Een nieuwsbrief van de dorpsraad van Hoornaar over de start van het onderzoek in 2014 is niet gedateerd. Niet echt handig. Maar misschien wel tekenend voor de wijze waarmee bepaalde zaken (niet) worden afgehandeld.
De (wijzigingen van) verordeningen betreffende het begraven, begraafplaatsen en de begraafrechten worden door de gemeente ook niet allemaal gepubliceerd in het Gemeenteblad op internet. Zo hoort het niet.
Op de site Overheid.nl staan 5 verordeningen inzake begraafrechten onder dezelfde kop 'Verordeningen begraafrechten Giessenlanden 2012-1'. Wat is dan wat?
In artikel 26 van de beheersverordening uit 2014 staat onder het kopje 'Onderhoud gemeente':
Het college voorziet in het algemeen onderhoud van de begraafplaats. Daarnaast voorziet het bestuursorgaan 1 x per jaar in
- het schoon maken van het gedenkteken;
- verwijderen van bladeren van het gedenkteken;
- het verwijderen van onkruid rond het gedenkteken.
De rechthebbende op een graf heeft ook een aantal plichten ten aanzien van het onderhoud van een graf. Die staan in artikel 27, eerste lid, van de beheersverordening:
De rechthebbende of belanghebbende voert het onderstaande onderhoud uit aan het gedenkteken:
- het herstellen van schade aan de grafbedekking;
- het stellen van verzakte gedenktekens;
- aanvullen van grond onder het gedenkteken na inzakking;
- het opfrissen en bijwerken van opschriften;
- het in goede staat houden van het gedenkteken;
- het snoeien en onderhouden van zelf aangebrachte winterharde beplanting;
- het verwijderen van te groot geworden beplanting;
- onderhouden van zelf aangebracht zomergoed;
- het in goede staat houden van de grafkelder.
U hebt correspondentie met de gemeente gevoerd over het onderhoud. Ik heb niet alles minutieus gelezen en vergeleken, maar op het eerste gezicht hebt u gelijk dat de gemeente u op basis van de thans geldende verordeningen geen aanvullende of andere rekening voor onderhoud kan sturen. U hebt in 2014 de kosten voor 10 jaar afgekocht en voor dat bedrag verplichtte de gemeente zich tot het 1 x per jaar schoon maken van het gedenkteken, het verwijderen van bladeren van het gedenkteken en het verwijderen van onkruid rond het gedenkteken. Dat is niet de eigen taak of verplichting van een rechthebbende.
Er is een jaar of 5, 6 geleden een aantal rechtszaken geweest van burgers tegen gemeenten die onderhoud uitvoerden dat zij volgens hun verordeningen zouden uitvoeren. Den Haag, Franekeradeel 2011, Utrechtse Heuvelrug 2011 kan ik zo uit mijn geheugen noemen en zo zijn er misschien nog een paar. Die burgers hebben al die zaken bij de belastingrechter gewonnen. Bij volharding ziet het er uit dat Giessenlanden de volgende gemeente in dit rijtje kan worden.
Als u een aanslag krijgt kunt u bezwaar maken; als dit bezwaar wordt afgewezen kunt u in beroep bij de rechter. Ik heb in uw correspondentie met de gemeente al gezien dat u dat prima zelf kunt doen en de juiste argumenten hanteert. Ik zie een heel goede kans van slagen.
Op zich is het uitstekend dat Giessenlanden de problematiek van begraafplaatsen op een aantal punten aanpakt, zoals problemen van hoog grondwater. En ook een ander type onderhoud kan ik begrijpen. Maar deze beleidsideeën zijn niet op de juiste manier verwerkt in de verordeningen. Een vastgesteld idee is nog geen geldig besluit.
U hebt mij een brief van de gemeente van 5 januari jl. laten zien, waar ik ook nog wel twijfels bij heb. In die brief wordt medegedeeld dat een aantal grafruimtes tijdelijk gesloten wordt voor begraving. De besluitvorming is voor mij echter niet helder. Ik twijfel of deze besluiten wel stand kunnen houden bij een kritische beschouwing.
Als een graf gesloten wordt en er niet meer begraven kan worden, kan de rechthebbende in bepaalde gevallen aanspraak maken op een schadevergoeding. Daar wordt geen melding van gemaakt. Ten onrechte, denk ik.
Het schudden van graven wordt volgens het Eindrapport toekomstbeeld ook aan banden gelegd. Ik denk dat rechthebbenden van graven dat niet zonder meer hoeven te accepteren. Bij een weigering moet men niet nalaten bezwaar te maken.
Er wordt in het Eindrapport ook gesproken over de 'heruitgifte' van graven aan dezelfde familie. Dat lijkt mij op het eerste gezicht juridische wartaal.
Ik kan best begrijpen dat de gemeente Giessenlanden bepaalde kwesties aan wil pakken, maar daarbij kunnen niet zonder meer de bestaande rechten en verplichtingen terzijde worden geschoven. Sommige situaties zijn alleen te bereiken door overleg en instemming met de rechthebbenden. Soms is er een lange periode van overgangssituaties nodig om stapje voor stapje veranderingen tot stand te kunnen brengen.
Oh ja, ik las ergens dat graven wel eens iets zouden kunnen verschuiven; dat kan bij bestaande graven waar rechten op rusten natuurlijk absoluut niet! Alleen als de grafrechten verlopen zijn of vervallen zijn.
Mijn indruk is dat er diverse situaties zijn waarbij rechthebbenden er verstandig aan doen om bepaalde besluiten of mededelingen van de gemeente niet te accepteren, maar om bezwaar aan te tekenen en eventueel zelfs situaties aan de rechter voor te leggen. Veel zaken lijken niet goed geregeld.
TIP
Op zaterdag 14 april 2018 wordt de derde editie gehouden van de Uitvaartbeurs Amsterdam. In de historische Westerkerk kunnen bezoekers inspiratie en informatie vinden bij meer dan tachtig stands. De Uitvaartbeurs Amsterdam is de grootste consumenten uitvaartbeurs van Nederland.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Kan de houder van de begraafplaats andere voorwaarden opleggen bij de overschrijving van een grafrecht?
Spelregels
