Verlenging grafrechten particulier graf (artikel 15 model-beheersverordening VNG)
26 maart 2010
Vraag nummer: 7470 (oude nummer: 15568)
Geachte heer Van der Putten,
In de modelbeheersverordening van de VNG is in artikel 15 e.e.a. opgenomen over de termijnen van een particulier graf en de verlenging daarvan. Is het mogelijk dat de gemeente alleen de mogelijkheid geeft voor een verlenging van tien jaren?
Alvast bedankt voor uw antwoord.
Antwoord:
Geachte heer,
Voor degenen die de tekst niet bij de hand hebben schrijf ik even op wat artikel 15 van de model-beheersverordening van de VNG inhoudt.
Omdat de vraag ongetwijfeld bij veel gemeenten en ook voor houders van bijzondere begraafplaatsen actueel is, ga ik er wat uitgebreider op in.
Het artikel gaat over de termijnen voor (voorheen: eigen graven en nu) particuliere graven en luidt:
"Artikel 15. Termijnen particuliere graven
1. Het college verleent, voor zover de daartoe bestemde ruimte van de begraafplaats(en) dat toelaat, op een daartoe bij hen schriftelijk in te dienen aanvraag, voor de tijd van tien, vijftien, twintig, vijfentwintig of dertig jaar recht op een particulier graf. De termijn begint te lopen op de datum waarop het particuliere graf is uitgegeven.
2. Het in het eerste lid van dit artikel bedoelde recht wordt op aanvraag van de rechthebbende verlengd telkens met een termijn van vijf, tien, vijftien of twintig jaar, mits de aanvraag voor het verstrijken van de lopende termijn wordt ingediend."
Het model is maar een model. Met andere woorden: men kan het aanpassen aan de lokale wensen.
Aanpassing vind ik ook wenselijk; zie o.a. vraag 15532: 'Modelbeheersverordening vng 2010 Ruimen van graven' en oudere vragen in de subrubriek Verordening / reglement. Want een groot deel van de problematiek in oude vragen geldt nog steeds.
Tot 1 januari jongstleden kon een eigen of particulier graf met een uitsluitend grafrecht - zoals het juridisch met een mond vol heet - alleen worden uitgegeven voor een termijn van 20 jaar of langer. Ik schat dat ruim 80-85 % van de begraafplaatshouders eigen graven voor 20 jaar uit gaven, iets minder dan 10% een termijn van 30 jaar hanteerde en zo'n 5% de keuze gaf tussen 20, 30 jaar of een andere termijn of onbepaalde tijd. Ik ken slechts 1 begraafplaats die 25 jaar hanteerde.
De wet maakt het tegenwoordig ook mogelijk om particuliere graven voor 10 jaar uit te geven.
Wat het model in het eerste lid van artikel 15 doet, is de nieuwe en theoretisch meest gangbare termijnen voor de uitgifte van een graf noemen: alles tussen de 10 en 30 jaar in stapjes van 5 jaar. Termijnen van 12, 23 of 47 jaar zijn ook mogelijk, maar zijn niet logisch.
Men kan als begraafplaatshouder kiezen om zoals voorheen 20 jaar voor uitgifte te blijven hanteren, of de keuze te geven tussen 10 of 20 jaar, maar men kan ook bijvoorbeeld 10, 20 of 50 jaar als optie geven. 15 en 25 jaar vind ik persoonlijk geen logisch klinkende termijnen.
Voor de verlenging van bestaande graven in het tweede lid van artikel 15 geldt hetzelfde: het model geeft keuzemogelijkheden.
Volgens artikel 28 Wet op de lijkbezorging moeten verlengingen voor minstens 5 jaar worden aangegaan en mogen ze voor maximaal 20 jaar worden geregeld. Het VNG-model geeft dan als keuzes 5, 10, 15 en 20 jaar. Maar men kan ook kiezen voor 5, 10 en 20 jaar (15 jaar is toch een beetje een vreemd getal). Of voor 5 en 10 jaar. Of voor 10 en 20 jaar. Maar men kan ook gewoon alleen de tot voor kort gangbare termijn van 10 jaar hanteren.
Persoonlijk zou het mijn voorkeur hebben om niet al te veel keuzes aan te bieden, gewoon om de zaak niet al te ingewikkeld te maken. 15 en 25 jaar vind ik wat vreemde termijnen. En als je toch meer keuzes aanbiedt, maak de tarieven dan niet al te onoverzichtelijk. Maak een verlenging met 5 jaar voor 500,-, mogelijk en voor 10 jaar 1.000,- en voor 20 jaar 2.000,-. Maar niet 5 jaar 500,- en 10 jaar 925,- en 15 jaar 1.365,- en 20 jaar 1.775,- om maar iets te noemen. Vanuit de financiele invalshoek is er wel iets voor te zeggen om langere termijnen relatief iets goedkoper te maken, maar het is wel minder overzichtelijk.
Dan iets anders.
Als u met uw vraag bedoelt of het mogelijk is om uitsluitend een eenmalige verlenging van 10 jaar mogelijk te maken en geen vervolg-verlengingen, dan luidt mijn antwoord dat dat wel te regelen is voor nieuwe graven, maar niet meer voor bestaande graven. Hoe dat voor nieuwe graven kan, staat in mijn Handboek Wet op de lijkbezorging uit 1993 en het boek Begraving uit 2006.
Dit soort kwesties komt ook uitgebreid aan bod in cursussen die ik over 1 - 2 maanden op diverse locaties in het land geef over begraafplaatsbeleid. Ik ga een fors deel van de tijd tijdens die cursus besteden aan het VNG-model. Ik heb eerlijk gezegd nog wel wat kritiekpunten. Een voorproefje kunt u lezen in oudere vragen in de subrubriek Verordening / reglement. Ik vind het model bijvoorbeeld niet zakelijk genoeg ten aanzien van het onderhoud van graven, ik vind het een grote misser dat geen rekening is gehouden met de nieuwe regeling van eigendom van grafmonumenten en ik vind het niet zakelijk dat er geen consequenties verbonden zijn aan het niet betalen van kosten. Een beetje overdreven vind ik ook het een jaar tevoren moeten waarschuwen bij ruimingen.
Zie voor de cursus onder www.segment-groep.nl bij Opleiding > Burgerzaken / Publiekszaken > Begraafplaatsbeleid; Wet op de lijkbezorging in de praktijk.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
