Geachte heer,
Sommige gemeenten bepalen in hun beheersverordening dat slechts eigen inwoners op de begraafplaats begraven mogen worden. Ik doel dan op particuliere graven. Druist dat niet in tegen Wlb art. 23 lid 2. Wlb prevaleert toch boven de gemeentelijke verordening?
Antwoord:
Geachte heer,
Even voor het begrip van de lezer: artikel 23 Wlb, tweede lid, luidt:
"2. Begraving geschiedt in een algemeen graf, waarbij de houder van de begraafplaats bepaalt wie daarin wordt begraven, dan wel in een particulier graf, zijnde een graf waarop een uitsluitend recht is gevestigd, waarbij de rechthebbende bepaalt wie daarin wordt begraven."
Waar het nu om gaat is de vraag of gemeenten in hun beheersverordening kunnen regelen dat het recht van de rechthebbende op een particulier graf om zelf te bepalen wie daar in begraven wordt, beperkt wordt tot de inwoners van een gemeente.
Ik denk dat het feitelijk bijna niet mogelijk is om het recht om te begraven te beperken. Wel, om geen nieuwe graven uit te geven ten behoeve van niet-inwoners.
Als iemand een particulier of eigen graf met een uitsluitend grafrecht heeft, dan heeft die persoon het recht om te bepalen wie in dat graf begraven mag worden. Dat is iets dat overigens niet door artikel 23, 2e lid, Wlb geregeld wordt; dat was altijd al zo. Dat is hėt kenmerk van het uitsluitend grafrecht. Het tweede lid van artikel 23 beschrijft slechts wat toch al zo was, ook onder oude wetgeving.
Het 'uitsluitende grafrecht' van een eigen of particulier graf was en is een buiten het Burgerlijk Wetboek bestaand zakelijk gebruiksrecht van eigen aard. Het kan volgens mij niet bij verordening of in een beheersreglement beperkt worden, tenzij die regeling al in de verordening of het reglement stond op het moment van vestiging van het grafrecht.
Een gemeente of een kerkgenootschap kan in haar beheersverordening of beheersreglement regelen dat alleen graven worden uitgegeven aan inwoners van de gemeente of leden van dat kerkgenootschap. Maar als een graf eenmaal is uitgegeven als particulier of eigen graf, dan beslist de rechthebbende wie er begraven wordt. Ik zie soms wel andere regelingen in verordeningen of reglementen, maar ik denk dat die niet houdbaar zijn. Overigens is ook de regeling dat particuliere graven alleen worden uitgegeven aan inwoners van de gemeente, niet altijd houdbaar. De regeling moet een hardheidsclausule bevatten, zodat in situaties waarin de regeling onhoudbaar uitpakt een uitzondering kan worden gemaakt.
Ik herinner mij bijvoorbeeld een geval van een man die ruim 40 jaar in een bepaalde plattelandsgemeente in Zuid-Holland had gewoond en gewerkt. Hij was invalide geraakt en zijn woning werd ingrijpend verbouwd om de hele woning voor een rolstoel toegankelijk te maken. De man ging voor de verbouwing 6 maanden in een appartement in buurgemeente Gouda wonen. U raadt het al: de man kwam plotseling te overlijden en zijn eigen gemeente weigerde een graf uit te geven omdat de man daar formeel niet meer woonde. Ik ben 's avonds gebeld door de uitvaartondernemer; ik heb de gemeente de volgende ochtend een ultimatum gesteld, dat werd genegeerd. Om 14.00 uur stonden we voor de rechter en om 16.00 uur had ik de uitspraak dat de gemeente een graf uit moest geven. De rechter vond het - terecht - onredelijk dat de gemeente weigerde om een graf uit te geven aan iemand die de gemeente slechts tijdelijk verlaten had. De verordening was veel te rigide.
Spelregels
