Gouden kiezen
15 november 2002
Vraag nummer: 1546 (oude nummer: 1909)
Thu Mar 18 22:38:26 1999
Geachte heer van der Putten.
Op onze begraafplaats gaan wij graven ruimen. Dat hebben wij aangekondigd en nu is de vraag gekomen van een dochter van een overledene of zij na de ruiming de gouden tanden van haar vader mag hebben. Hij schijnt veel gouden tand en kiezen te hebben gehad en die zouden nog in de schedel zitten. Het zijn graven van 1950. We voelen er niet veel voor maar weten niet of we het kunnen weigeren.
Antwoord:
Fri Mar 19 01:07:37 1999
Geachte heer of mevrouw,
Uw vraag komt er op neer of een nabestaanden na ruiming van een graf aanspraak kan maken op 'teruggave' van de gouden tanden van de overledene.
Het is een vraag die bijna te gek is voor woorden, maar onlangs hoorde ik ook van een bestuurder van een begraafplaats dat hem die vraag is gesteld. Het komt dus wel meer voor dat nabestaanden nog een paar tientjes, want over meer hebben we het niet, willen 'verdienen' aan het stoffelijk overschot van een 'dierbare overledene". Net als toen kan mijn antwoord kort zijn: "neen".
Volgens de Wet op de lijkbezorging moeten de stoffelijke resten na de ruiming van een graf ook op een begraafplaats worden bewaard. De begraafplaatshouder mag geen onderdelen zoals een schedel of een kaak of tanden afgeven.
Nabestaanden zijn nooit eigenaar van een lijk of van onderdelen van een lijk, zoals tanden.
De Hoge Raad, ons hoogste rechtscollege, merkte in 1946 het uitbreken van gouden stifttanden uit een lijk aan als diefstal. Diefstal is dus ook mogelijk als de gestolen objecten niemand toebehoren. Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel inzake lijkbezorging in de Tweede Kamer, in 1987 of 1988 (ik weet het niet exact en ben te lui om het nu op te zoeken), zei de minister van Justitie ook dat nabestaanden geen eigendomsrecht kunnen doen gelden op de stoffelijke resten. Resten van een lijk dienen bij ruiming van een graf elders op de begraafplaats te worden herbegraven of te worden gecremeerd, zegt de Wet op de lijkbezorging. Ik geloof niet dat overtreding van deze bepaling strafbaar is gesteld in de Wet op de lijkbezorging, maar het wegnemen van delen van een lijk en grafschennis zijn wel strafbaar op grond van het Wetboek van Strafrecht.
Ik ken een geval van een (voormalige!) medewerker van een begraafplaats die gouden tanden wegnam bij de ruiming van een graf. Deze man is ontslagen en strafrechtelijk vervolgd. Ik heb het geval al eens genoemd bij het antwoord op een vraag wat er met gevonden goud gebeurde, die in september 1998 is gesteld.
Nabestaanden kunnen dus geen aanspraak maken op gouden tanden, los nog van de vraag of de betreffende nabestaanden wel wettig erfgenaam is (dat doet er niet toe). Als u op het verzoek zou ingaan, zou u als begraafplaats ook strafbaar zijn, denk ik.
Overigens is het nog de vraag of men iets zou vinden als de wetgeving anders was. Ik heb ruimingen gezien op begraafplaatsen waar de stoffelijke overschotten na 20 jaar geheel zijn ontbonden en waar men ook geen schedels meer vond. En ga dan het zand maar eens zeven om nog wat tanden of wat er van over is te zoeken...
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
19 maart 1999
