1 september 2005
Vraag nummer: 3981 (oude nummer: 6370)
Hallo,
Dank u wel voor het duidelijke antwoord.
Ik zal u hierbij de casus nog enigzins toelichten, zodat u een duidelijker beeld krijgt.
Grafrecht was tot 1 januari 2005 aan moeder verleend. Zij is aangeschreven en heeft laten weten dat zij niet wilde verlengen en akkoord ging met ruiming.
Vervolgens heeft men vader aangeschreven en die heeft aan de begraafplaatsbeheerder verzocht om het lijk op te mogen graven, zij hebben dit geweigerd, omdat moeder rechthebbende was en akkoord is gegaan met ruiming. Vader is vervolgens naar de gemeente gegaan en heeft daar een
verzoek op opgraving en herbegraving gedaan. De burgemeester heeft dit verlof verleend omdat er geen rechthebbende waren en ingevolge de inspectierichtlijn de inspecteur van volksgezondheid ook geen bezwaar heeft.
Een advocaat maakt voor moeder bezwaar tegen het verleende verlof en geeft aan dat hij eerst wil proberen een en ander in minnelijk overleg te regelen. Moeder is niet in staat om het (gehele) grafrecht te betalen.
Het voorstel aan vader is om het kind op de huidige begraafplaats te laten en vader en moeder betalen ieder de helft van het grafrecht.
Mocht minnelijk overleg niet lukken dan wil moeder alsnog het grafrecht betalen zodat zij alsnog rechthebbende wordt en aan haar toestemming gevraagd moet worden.
Mevrouw heeft op dit moment nog niet betaald en is op dit moment dus ook nog geen rechthebbende. We hebben het parochiebestuur gesproken en gevraagd of mevrouw door het betalen van grafrecht automatisch rechthebbende wordt.
Zij gaven aan dat dit niet zomaar ging en dat er een verzoek voor moest worden ingediend. Bij het beoordelen van dit verzoek zou men juridisch advies inwinnen.
De kans is dus groot dat de zaak niet zo interessant wordt dan nu lijkt. Omdat de advocaat aangaf dat er grafrecht betaald zou gaan worden wilden we ter voorbereiding op de hoorzitting natuurlijk wel weten wat dat zou betekenen.
Met vriendelijke Groet,
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Dan ligt de zaak nog anders.
Rechthebbende wordt men niet door betaling, maar door de schriftelijke vestiging van grafrechten. Er moet een schriftelijke overeenkomst zijn. Ook al betaal je 100 keer een bedrag: zonder akte of grafbrief is er geen grafrecht. Als er wel een akte is, maar er is nog niet betaald, is er ook een grafrecht.
Uw vraag daarover aan het parochiebestuur is daarom gewoon helemaal niet relevant.
De stellingname van de begraafplaatsbeheerder is erg fout. Het is onjuist - en ik vind persoon ook een schande - dat de begraafplaatshouder aan de vader weigert om het graf te verlengen of om het lijk op te graven. Zowel menselijk als juridisch. Wie heeft er baat bij ruiming? Dit is een ruzie tussen gewezen echtelieden waarbij het vernietigen van de zaak niet de juiste oplossing is.
Het is juridisch volstrekt irrelevant dat de moeder akkoord ging met ruiming. Daar heeft een rechthebbende helemaal niets over te zeggen of te willen; en zeker geen voormalige rechthebbende. Ik verwijs naar mijn Handboek Wet op de lijkbezorging en mijn boek Begraving (uitg. SDU 2000). Het is een overduidelijk geval van misbruik van recht om het grafrecht weer te willen hebben.
Overigens hoeft een begraafplaatshouder helemaal niet in te stemmen met een opgraving. Het gaat haar niets aan. Iemand met verlof tot opgraving van de burgemeester mag opgraven en de begraafplaatshouder moet dit gedogen. Daar is jurisprudentie over. En het volgt ook uit het systeem van de wet: er is geen toestemming van de begraafplaatshouder aan de orde.
Dit staat trouwens allemaal ook in de Handleiding Opgraving en Ruiming van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen; deze is daar verkrijgbaar (adressen zie www.begraafplaats.nl) en is opgenomen in de bundel Thematisch Handboek Lijkbezorging (uitgeverij SDU/Vermande, www.sdu.nl, ironisch genoeg in de categorie Gezondheidsrecht), waar ook heel veel jurisprudentie over o.a. opgraven en ruimen in is opgenomen die men nergens anders kan vinden.
Wat een begraafplaatshouder trouwens nooit en tenimmer moet doen, is om 2 gescheiden ouders samen rechthebbende op een graf van een kind laten worden. Dat is uit ervaring de allergrootste ellende die je als begraafplaatshouder in huis kan halen. Altijd trammelant dat de een iets op het graf zet wat de ander niet wil en omgekeerd. Dat is een ellende die gaat aanhouden, dat zie je veel te vaak in dit soort zaken. Waarschijnlijk is het ook in strijd met het reglement van de begraafplaats. Daar moet de parochie niet aan beginnen.
De vader hoeft trouwens helemaal niet met zo'n 'oplossing' genoegen te nemen; hij staat gewoon in zijn recht.
Uw vraag aan het parochiebestuur of mevrouw door betaling automatisch rechthebbende wordt kan alleen met "neen" worden beantwoord, want dat is wet. Er is een schriftelijke overeenkomst nodig; de betaling is een detail dat irrelevant is voor de vestiging van het recht. Juridisch is daar geen twijfel over mogelijk.
Nu er geen akte is, dan is het volstrekt helder dat er geen grafrecht is en moeder geen rechthebbende is. Kortom, het bezwaar van moeder kan direct ongegrond worden verklaard.
Het moet natuurlijk niet zo zijn dat u als gemeente een zaak zo veel vertraging gaat laten oplopen, dat de moeder alsnog beseft dat ze een papier moet hebben, dat ze die van het parochiebestuur krijgt en dat u dan zelf de situatie helpt creëren waarin ex-nunc moet worden geconstateerd dat er een probleem is en u een ingewikkelde redenering nodig hebt om de zaak weer netjes te krijgen. Dan gaat u uw eigen problemen creëren.
Mijns inziens zijn nu alle relevante gegevens voorhanden en kunt u de kwestie gewoon snel afdoen. Op basis van alles wat u geschreven hebt is voor het mij glashelder dat moeder geen grafrecht heeft, dus geen rechthebbende is en geen toestemming hoeft te geven en overigens geen enkel steekhoudend argument heeft aangedragen.
Moeder heeft als moeder van de overledene wel een persoonlijk rechtstreeks belang zodat het bezwaar ontvankelijk is. Het bezwaar is dus ongegrond.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Spelregels
