Toestemming opening graf, verschil ruiming

13 mei 2004

Vraag nummer: 3120  (oude nummer: 4308)

Geachte heer Van der Putten,

Indien bij ons de grafrechten na 20 jaar verlopen en niet verlengd worden, kan die grafplaats opnieuw gebruikt worden. Wil iemand anders dus het graf opnieuw inhuren, dan pas worden de stoffelijke resten verwijderd en herbegraven samen met het nieuwe lijk.
Daar vragen wij geen toestemming voor bij de gemeente.

Een familie wil bij ons een graf laten openen om zekerheid te hebben wie er begraven ligt; om bepaalde redenen is er bij de familie - niet bij ons - twijfel ontstaan. Wellicht wil men DNA laten afnemen. In dit geval is het graf 23 jaar oud, is opnieuw ingehuurd na 20 jaar.
Nu zou wel toestemming nodig zijn?

Wat is het verschil tussen de 2 bovenstaande gevallen.

Antwoord:

Geachte heer of mevrouw,

Jazeker is verlof van de gemeente (de burgemeester om precies te zijn) nodig. Kijkt u s.v.p. in de wet (artikel 29 Wlb), in mijn boeken (handboek Wet op de lijkbezorging uit 1993 of Begraving uit 2000), artikelen in het blad De
Begraafplaats, of de sub-rubrieken Ruimen en Opgraven in deze juridische adviesrubriek.

Er is een groot principieel verschil tussen het openen van een graf (dat gelijk staat aan opgraven) en ruimen. Ruimen mag zonder verlof. Maar opgraven of openen van het graf mag alleen en uitsluitend met verlof van de burgemeester, ook nadat dit 23, 46, 80, of 200 jaar na de begraving is.
Na ruimen is er formeel geen graf meer voor wat betreft de geruimde stoffelijke resten. Bij opgraving/herbegraving of opening is het (nieuwe) graf wel (nog steeds) het formele graf van de begraven persoon. Het criterium is dus het
voortzetten van de grafrechten voor de begravene.

Als u in de wet kijkt, is opgraving en het bijbehorend verlof niet aan een termijn gebonden. Als men de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen of het ministerie van Binnenlandse Zaken belt, is dit het enige antwoord dat men zal horen. De rechterlijke uitspraken hierover zijn ook glashelder.

Het zonder verlof openen van een graf dat niet wordt geruimd, is strafbaar. Of er ook controle op is, is een tweede. Maar het lijkt mij niet verstandig als een begraafplaats zich in de kwetsbare positie brengt dat de regionale krant op een kwade dag de kop 'Begraafplaats opent graf illegaal' op de voorpagina kan zetten. En dat het nog klopt ook. Gewoon niet doen. Gewoon 100% correct handelen lijkt mij de enige optie.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten