24 juni 2010
Vraag nummer: 7607 (oude nummer: 15854)
Geachte heer Van Putten,
Onze gemeente heeft het navolgende verzoek gekregen; een mevrouw wil haar beide ouders - meer dan 10 jaar geleden begraven - op laten graven vanuit een andere gemeente en laten herbegraven op onze gemeentelijke begraafplaats, tezamen in één kist. Ter info: wij geven uitsluitend 2laags particuliere graven uit en mevrouw (dochter van) wil tzt in dit graf dan bijgezet worden. Nu heb ik hierover al enkele artikelen op uw site geraadpleegd en dit samenvoegen in één kist is volgens de wet dus niet toegestaan. Nu opperde een begr-ondernemer of het dan mogelijk is om de opgegraven stoffelijke resten apart te houden, apart in kleine kisten te doen en alsnog naast elkaar op 1 laag te begraven met 30 cm grond ertussenin. Is dit wel een mogelijkheid?
En...... ik dacht anders aan een keldergraf. Wat zijn daarvan de regels? Er kunnen toch meerdere kist(jes) in een kelder gestapeld worden?
Hoor graag van u.
Groet van H. van der Tier
Antwoord:
Geachte heer,
Dat klopt. Je mag (de stoffelijke resten van) twee of meer overledenen niet samen in 1 kist begraven. Niet na een overlijden en ook niet bij een op- en herbegraving. Iedere overledene dient individueel begraven en herbegraven te worden.
Een andere insteek zou echter kunnen zijn om de kwestie te behandelen als een vorm van ruiming en niet als op- en herbegraven. Bij de ruiming van graven mogen de stoffelijke resten van overledenen wel 'door elkaar' liggen en op een andere begraafplaats ter aarde worden besteld. In uw gemeente mogen de (stoffelijke resten van deze) overledenen dan formeel niet als 'individu' en als begraving in de registers staan (waarbij zij beiden op 1 plek te boek moeten staan, of liggen, beter gezegd). U zou een aantekening maken van de plaatsing van geruimde stoffelijke resten van elders. Of de resten al direct onder in de bodem van het graf plaatsen, zodat 2 plaatsen voor nieuwe kisten open blijven. Het is dan later ook niet meer mogelijk om deze stoffelijke resten op te graven en later elders weer her te begraven.
Hier geldt eigenlijk hetzelfde als wat ik wel eens antwoord op de vraag om men as van 2 overledenen in 1 urn mag bergen. Formeel mag dat niet, maar als je de situatie beschouwt als het verstrooien van as kan en mag het wel. Alleen kun je die as later natuurlijk niet meer (onder)scheiden. En moet men afstand doen van de mogelijkheid om die as, althans de as van 1 afzonderlijke persoon, later een andere bestemming te geven. In de meeste gevallen zal dat geen enkel probleem geven, maar men moet het zich wel bewust zijn.
Hier zitten misschien nog wel formele problemen aan vast.
Ten eerste moet het in de gemeente van herkomst mogelijk zijn om een graf op verzoek te laten ruimen en stoffelijke resten over te laten brengen. Dat is soms niet toegestaan. Je mag het m.i. niet beschouwen als een opgraving die halverwege overgaat in een ruiming. Voor de opgraving is vergunning van de burgemeester nodig en dat verlof omvat per definitie ook de individuele herbegraving in een ander graf. Dat kan hier niet.
Een ander probleem is hoe uw gemeente financieel omgaat met het ter aarde bestellen van geruimde resten. Ik zie dat u er in uw verordening lijkbezorgingsrechten geen tarief is opgenomen voor het ter aarde bestellen van geruimde stoffelijke resten. Dat is niet hetzelfde als het begraven van een lijk en ook niet hetzelfde als het herbegraven van een lijk. Ik ken het voorbeeld van een zaak waarin de belastingrechter een aanslag wegens het begraven van een lijk vernietigde omdat het ging om een herbegraving; in de heffingsverordening moest ook feitelijk staan dat datzelfde tarief ook gold voor herbegraven lijken. Dat is natuurlijk erg pietluttig, maar zo is het belastingrecht. Als u er geen tarief voor in de verordening hebt staan, kunt u geen kosten rekenen! Ik zou adviseren om dus eerst de heffingsverordening aan te passen. Het lijkt me wel terecht dat u kosten in rekening brengt.
Het naast elkaar begraven op een begraaflaag van 2 kleine kisten is geen oplossing. Het gaat niet om de fysieke ruimte die in beslag wordt genomen, maar om de vraag of het graf voor 2 of 3 overledenen is bestemd. Ik heb helaas geen beheersverordening van uw gemeente en kan die op de site van uw gemeente ook niet vinden.
Een keldergraf zou inderdaad ook een oplossing kunnen zijn, als er ruimte zou zijn voor meerdere overledenen dan 2. Maar ik kan de beheersverordening er niet op naslaan.
Ik kan dus ook niet lezen of in uw gemeente het schudden van een graf is toegestaan of niet. Zo ja, dan zou daar de juridische ruimte in zitten om stoffelijke resten van meerdere personen in kleine kistjes in het keldergraf te plaatsen. Waarbij nog het belastingtechnische probleem blijft dat je zo'n bijzetting van stoffelijke resten niet als een begraving mag zien en uw heffingsverordening er geen tarief voor heeft. U hebt ook geen tarief voor herbegravingen, heb ik gezien; de heffingsverordening staat wel op uw site.
Ik zou zeker geen stoffelijke resten bijzetten voordat uw heffingsverordening het mogelijk maakt er kosten voor te rekenen. Er is geen reden voor uw gemeente om dief van eigen portemonnaie te zijn en geen kosten te rekenen. Maar het op ondeugdelijke grondslag kosten rekenen is gevaarlijk en biedt ongewenste precedenten; dan gewoon eerst de verordening aanpassen. Mij lijkt dat daar ook nog wel tijd voor is.
Verder is het vooral de vraag of mevrouw in de gemeente van herkomst de stoffelijke resten mag laten verzamelen en naar uw gemeente kan laten overbrengen.
Zou het per saldo dan niet veel eenvoudiger zijn als de nabestaanden van mevrouw na haar overlijden het graf van de ouders laat schudden en haar laat bijbegraven? Maar waarschijnlijk is het mevrouw er om te doen om het graf van haar ouders dichter in de buurt te hebben. Ze kan ze altijd laten opgraven en bij u laten herbegraven (maar ook daar moet u uw verordening op aanpassen!); later kan het graf geschud worden als mevrouw zelf overlijdt (als uw verordening dat toestaat).
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
24 juni 2010
-----
Naschrift:
Inmiddels heb ik min of meer toevallig de tekst van de beheersverordening van uw gemeente uit 2003 gevonden. Ik weet niet of die nog geldig is. Maar die levert een probleem op.
In artikel 28 van de verordening wordt de mogelijkheid geschapen om overblijfselen van lijken her te begraven in een ander graf. Niet in hetzelfde graf. Het schudden van een graf is dus niet mogelijk.
Dat betekent dat hoe je het wendt of keert, er nooit (overblijfselen van) 3 overledenen in 1 graf kunnen worden geplaatst in uw gemeente. Een optie is om een van de overledenen te laten cremeren; een extra asbus mag wel, als ik de verordening goed lees.
Ik begrijp de reden en ratio van artikel 28 van uw verordening eerlijk gezegd niet. Het is deels een volstrekt overbodige bepaling omdat artikel 29 Wlb altijd de mogelijkheid geeft lijken op- en her te begraven. Dergelijke bepalingen worden in de regel juist gebruikt om ruimte te maken voor het schudden van graven, zowel feitelijk als juridisch. Uw bepaling doet het tegenovergestelde.
Ik zou aanbevelen om artikel 28 nog maar eens te heroverwegen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Spelregels
