Wilsbeschikking inzake grafmonument; is inzage af te dwingen?
10 januari 2003
Vraag nummer: 1925 (oude nummer: 2302)
Fri, 10 Jan 2003 11:16
Een familielid heeft na een conflict over een grafsteen uiteindelijk in overleg met de beheerder van de betreffende begraafplaats en de gemeentelijke ombudsman haar zin gekregen (en tegen de zin van de andere familieleden) inzake het te plaatsen grafmonument. De beheerder en de ombudsman hebben de wilsbeschikking (geen testament) gezien, maar wij niet. Kunnen wij juridisch inzage/maken kopie afdwingen bij familielid?
Bij voorbaat dank voor uw reactie.
Jaap Rodenburg
Antwoord:
Geachte heer,
Ik zie geen mogelijkheid om de inzage of afgifte van een fotokopie van de wilsbeschikking af te dwingen, als de procedure (verordening) van de gemeentelijke ombudsman de mogelijkheid kent dat men vertrouwelijke stukken kan overleggen.
Men heeft in het algemeen geen mogelijkheid om van een particulier (familielid in dit geval) de inzage in of het overhandigen van een copie van een wilsbeschikking af te dwingen, tenzij die particulier in een rechtszaak daartoe gedwongen zou zijn.
De overheid kent de plicht om bepaalde stukken uit haar archief desgevraagd openbaar te maken, op grond van de Wet openbaarheid van bestuur. Daar zou in principe in een bezwaarschriftenprocedure of een klachtenprocedure ook een stuk van de tegenpartij onder vallen. Maar er zijn uitzonderingen voor stukken van persoonlijke aard, en ik denk dat een wilsbeschikking onder die uitzondering valt.
Mogelijk bevat ook de verordening die de taken, bevoegdheden en werkwijze van de gemeentelijke Ombudsman regelt, bepalingen over vertrouwelijke stukken.
Als u meent dat inzage voor uw cliënt essentieel is en ten onrechte geweigerd wordt, staat het u natuurlijk vrij om een bezwaarschrift in te dienen en u zonodig tot de rechter te wenden.
Overigens is het maar de vraag wat de betekenis van de wilsbeschikking in deze zaak is. Alleen de rechthebbende van een eigen graf heeft zeggenschap over het graf; als die zich niets aan de inhoud van een wilsbeschikking van de overledene aantrekt, is het geen zaak van de gemeente of een ombudsman om wél als een soort executeur testamentair op te treden en te bepalen dat de rechthebbende zich daar naar moet richten. Die bevoegdheid heeft alleen de rechter.
Ik vind het daarom vreemd zoals u uw vraag formuleert. Want of de rechthebbende op een eigen graf beslist over het monument en wie het er niet mee eens is moet maar naar de rechter. Of er is sprake van een algemeen graf en dan is in de regel degene die in de begrafenis voorzag de persoon die het voor het zeggen heeft. Waarbij anderen, die het er niet mee eens zijn, zich ook weer tot de rechter kunnen wenden.
Ik zie zo snel geen rol, taak of bevoegdheid van de gemeente als houder van de begraafplaats. Tenminste niet op basis van de gegevens in uw vraagstelling.
Als andere familieleden het niet met de beslissing van de rechthebbende eens zijn, kan de wilsbeschikking van de overledene in een rechtszaak de doorslag geven. Maar de gemeente heeft formeel helemaal niets met de wilsbeschikking te maken.
Ik ken geen enkele zaak waarbij een conflict zoals u het beschrijft door een gemeentelijke ombudsman is behandeld. Mijn allereerste reactie zou zijn dat de ombudsman niet bevoegd is (omdat de gemeente niet bevoegd is om tussen de verschillende wensen van verschillende familieleden te kiezen). U zou mij een groot plezier doen als u mij de uitspraak van de ombudsman, als u die heeft, zou willen faxen (070-5112783), want ik ben heel nieuwsgierig hoe e.e.a. juridisch geconstrueerd is.
mr W.G.H.M. van der Putten
14 januari 2003
