Wie is eigenaar van een grafsteen?
6 september 2002
Vraag nummer: 1025 (oude nummer: 1359)
Tue Mar 13 19:16:53 2001
Het gerechtshof Amsterdam bepaalde vorig jaar, in een proefproces oiv het Aartsbisdom Utrecht, de grafplaatseigenaar ook eigenaar is van de grafstenen. Tegen die uitspraak is cassatie aangetekend.
1) Is die cassatieuitspraak reeds bekend ?
2) Stel dat het standpunt van het gerechtshof A'dam overeind blijft; Kun je dan in kerhofregelement rechtmatig afwijken, door de bepaling dat de eigendom van de grafstenen geacht wordt bij de erfgenamen van de overledene te liggen ?
g.arts@planet.nl
Antwoord:
Wed Mar 14 01:50:14 2001
Geachte heer of mevrouw Arts,
Ik heb wel via via vernomen dat er het voornemen was om in cassatie te gaan, maar heb niet gehoord of dit daadwerkelijk is gebeurd. Van een uitspraak weet ik (dus) ook niets. De zaak is ook aangekaart bij de minister van Binnenlandse Zaken (door mij, als bestuurslid van een belangenorganisatie) met de vraag of de wet op dit punt gewijzigd kan worden. Ik verwachtte namelijk niets van de beroepszaak bij het Hof Amsterdam. En ik verwacht ook niets van cassatie. De minister heeft in het kader van de evaluatie van de Wet op de lijkbezorging gezegd dat hij het overbodig en onwenselijk vindt om de wet (dat zou in - overleg met Justitie - het Burgerlijk Wetboek zijn) te wijzigen. En hij verwees daarbij naar enkele artikelen van vorig jaar van mijn hand, waarin ik op persoonlijke titel had aangegeven helemaal niet ongelukkig te zijn met de huidige situatie en dat eigenlijk wel juist maatschappelijk wenselijk te vinden.
Het is nu wat laat op de avond en ik heb eerlijk gezegd geen zin om dat hele verhaal hier nog eens over te doen. Ik zal u de betreffende artikelen, die ik nog wel op mijn pc heb staan, mailen.
Concreet antwoordend op uw tweede vraag: neen, het is niet mogelijk om in een reglement van het kerkhof de eigendom van grafstenen bij de nabestaanden te leggen. Dat is absoluut onmogelijk. Dat zou overigens wel op een andere manier kunnen, namelijk door het vestigen van een recht van opstal voor een grafsteen. Maar dan is voor elke grafsteen een aparte notariële akte nodig en een inschrijving van die akte bij het Kadaster. Dat is erg kostbaar en feitelijk ondoenlijk. Maar ook onnodig. Want u kunt namelijk wel gewoon in het reglement vastleggen dat de rechthebbende op een graf alle risico's draagt die met het hebben van een steen op 'zijn' graf met zich mee brengt. En daar gaat het om. Dat is de kern van de zaak. We kunnen daar ingewikkelde beroepszaken en cassatie over aanspannen, maar zo is het probleem opgelost.
Wel moet een begraafplaats er dan voor zorgen dat de rechthebbende van het graf bekend is. Men moet zijn administratie op orde hebben. En men moet een beetje streng zijn en in het reglement vastleggen dat wanneer geen rechthebbende meer bekend is (iemand afstand heeft gedaan of wanneer de rechthebbende is overleden en zich geen opvolger meldt), het grafrecht vervalt en daarmee ook het recht tot het hebben van een grafmonument. Dat houdt trouwens nog niet automatisch ruiming van het graf in, maar het geeft kerkhofbesturen een handvat om krakkemikkige staande stenen die om kunnen vallen en schade kunnen veroorzaken 'aan te pakken'. Het monument kan dan verwijderd worden en geen problemen meer veroorzaken. Dat klinkt allemaal wat streng, maar het is toch allemaal een kwestie van de zaken goed op orde hebben en ze niet op hun beloop laten.
mr W.G.H.M. van der Putten
14 maart 2001
