14 november 2002
Vraag nummer: 1542 (oude nummer: 1905)
Mon Jan 14 23:21:07 2002
Twee jaar geleden heb ik als uitvaartverzorger de uitvaart geregeld van een jonge vader. Na de crematie werd zijn urn bijgezet in het graf van zijn ouders. Dit in overleg en met toestemming van zijn broers en zussen, alhoewel de contacten tussen deze broers en zussen en de weduwe niet bijzonder goed waren.
De weduwe en kinderen hebben geen ophef gemaakt van de plaatsing van de urn in het ouderlijke graf en kozen ervoor om geen monument te plaatsen. Voor hen was de plaatsing op zich voldoende. Na enige tijd bleek dat de broers en zussen een monument geplaatst hadden met daarop groot de naamsvermelding van de kinderen in het opschrift. (in de vorm van "overleden NAAM, vader van NAAM KINDEREN")
De kinderen (minderjarig) vinden dit niet prettig. Er is toen schriftelijk een verzoek gedaan door de weduwe en de kinderen om dit monument te verwijderen maar hierop is door de broers en zussen niet gereageerd. De eerste vraag is nu of de kinderen het recht hebben om het monument met hun naam erop te laten verwijderen. Is dit niet het geval dan is de wens van weduwe en kinderen om de urn te laten opgraven en deze ergens anders apart te laten begraven, zodat ze zelf de rechthebbende van het graf zullen zijn. De tweede vraag is of voor deze opgraving toestemnming nodig is van de broers en zussen of kan dit zonder meer gebeuren door de beheerder van de begraafplaats.
Antwoord:
Tue Jan 15 10:38:55 2002
Geachte heer,
De kinderen hebben niet het recht om het monument met hun naam er op te laten verwijderen. In principe is de rechthebbende van het graf degenen die bepaalt wat er voor monument er komt en wat daar op komt te staan. Door er mee in te stemmen dat de urn van vader werd geplaatst in een graf waar zij geen zeggenschap over hebben, hebben zij ook de zeggenschap uit handen gegeven over wat er op het monument komt te staan. Nu hoeft niet alles te worden geaccepteerd. Ik denk dat - in een uiterste geval - men met succes naar de rechter zou kunnen stappen als er een beledigende tekst zou staan, of wanneer juist bewust de naam van de vader zou zijn weggelaten terwijl andere namen er wel staan. Wanneer op een steen staat dat de overledene de vader is van X, Y en Z, is dat op zich niet beledigend of zo. Het is feitelijk juist en men kan het ook opvatten als een handreiking van de broers en zussen van de vader om diens gezin bij het graf te betrekken. Ik kan me voorstellen dat (andere) mensen er juist heel blij mee zouden zijn.
Van de andere kant is het onverstandig om iemands naam op een grafsteen (of iets anders, bijvoorbeeld onder een rouwadvertentie) te zetten, zonder overleg te hebben en te vragen of men akkoord is. Dat kan veel wrevel voorkomen. Is het niet gevraagd, dan is betrokkene ontevreden; zou het wel gevraagd zijn, dan was hij/zij zeker akkoord gegaan. Dat zie je zo vaak met tal van voorbeelden.
Er is ook zoiets als privacy en het alleen publiceren van iemands naam met diens toestemming. Maar dat zeg ik meer gevoelsmatig. Het is juridisch niet erg hard te maken. Ik zou me kunnen voorstellen dat als er een rechtszaak over zou zijn - ik bekijk het altijd maar in het meest extreme geval dat men er niet uit komt - een rechter toch zou kunnen zeggen dat de namen weg moeten. Maar dan zit het meer in de sfeer van onzorgvuldigheid dan dat er harde regels zijn.
Of dat deze omstandigheden aanleiding mogen zijn om de urn elders bij te zetten, is ook een moeilijk punt. De rechthebbende van het graf is degene die beslist of de urn mag worden verwijderd of niet.
Wanneer deze duidelijk misbruik zou maken van zijn zeggenschap, kan ik me voorstellen dat de rechter er in mee gaat om de urn te laten verwijderen. Maar is dat zo? De kinderen zijn wel bloedverwant in de eerste graad, maar dat staat los van de zeggenschap. De urn van overledene ligt in het graf van zijn ouders. Dat is ook een eerste graads verwantschap (van de ouders uit gezien). En nogmaals: de situatie is ontstaan omdat de weduwe en de kinderen zelf hebben ingestemd met plaatsing van de urn in dit graf.
Ik denk dat er meer aan de hand moet zijn, zou een rechter besluiten om de urn te laten verplaatsen. Er moet dan misbruik van recht zijn, de tekst op de steen zou bij voorbaat tegen de uitdrukkelijke wil van de overledene en/of van diens kinderen in moeten zijn gegaan, er zouden permanent pesterijtjes moeten zijn, zoals het weghalen van bloemen van de kinderen e.d. Als dat soort dingen er niet zijn, lijkt de aanleiding mij 'te mager'.
Wat in ieder geval niet mag, is dat de beheerder van de begraafplaats de urn weghaalt zonder de toestemming van de rechthebbende van het graf. Hij zou contractbreuk plegen, in strijd met de Wet op de lijkbezorging handelen en daarnaast zich ook nog strafbaar maken aan grafschennis omdat hij onbevoegd (want zonder de wettelijk vereiste toestemming) iets uit het graf haalt. Die mogelijkheid moet u dus vergeten.
mr W.G.H.M. van der Putten
15 januari 2002
Spelregels
