Eigendom grafmonument
6 september 2011
Vraag nummer: 25907
Ik zit met vragen over het eigendom van de grafsteen.
De wet heeft een regeling gemaakt wie de eigenaar van de steen is. De koper moet gezien worden als eigenaar. Gaat de wetgever er niet aan voorbij dat iemand wel een steen kan kopen, maar deze niet op het graf kan laten plaatsen zonder toestemming van de rechthebbende.
Voor het plaatsen van een steen is een plaatsingsvergunning nodig. Deze wordt alleen afgegeven als de vergunning wordt aangevraagd door de rechthebbende of wanneer deze ontbreekt zoals bij een algemeen graf de opdrachtgever van de uitvaart. Wil een ander een monument plaatsen dan zal die ander daarvoor contact moet leggen met de rechthebbende of de opdrachtgever. had de wetgever niet eenvoudig kunnen bepalen dat wanneer men in dat geval onderling geen afspraken maakt de rechthebbende automatisch eigenaar wordt. Hoe vaak zal het voorkomen dat de koper van de steen eigenaar wil blijven. Hoe nu als de koper overlijdt?
Antwoord:
Geachte heer,
Het lastige is dat de wetgever in artikel 32a Wlb geen regeling heeft gemaakt wie de eigenaar van de steen is, maar dat in de wet eigenlijk alleen staat - als je de voor leken cryptische tekst over het Burgerlijk Wetboek begrijpt - wie (tijdelijk) NIET de eigenaar is. Namelijk de eigenaar van de begraafplaats (wat ook nog een andere partij kan zijn dan de houder van de begraafplaats). De eigenaar van de begraafplaats wordt na afloop van het grafrecht wel eigenaar.
Lastig is met name dat de houder van de begraafplaats niet weet wie de steen gekocht heeft. Maar ook niet, of hij of zij het eigendom later aan iemand anders heeft overgedragen. Bijvoorbeeld kinderen kunnen zeggen 'Ma, wij kopen een mooie steen voor op het graf van Pa en die doen we jou cadeau'. Maar Ma kan vervolgens zeggen: 'En ik doe hem aan de buurman cadeau'. Dat is niet te controleren. Normaal zal niemand dit doen. Maar als deze Ma nu een geslepen juriste is, zal zij het wel doen, want daardoor is zij niet meer aansprakelijk voor schade.
Maar neem een gangbaar geval. Ma is rechthebbende van het graf en koopt zelf de steen voor het graf van Pa. Nu overlijdt Ma zelf. Het grafrecht kan slechts worden overgeschreven op naam van 1 persoon, waarschijnlijk een kind van Pa en Ma. Maar met de grafsteen ligt het anders. De grafsteen maakt deel uit van het vermogen van Ma en valt in de boedel. De gezamenlijke erfgenamen zijn nu eigenaar. Zouden zij zich dat realiseren? Er een afspraak over maken? Waarschijnlijk niet. Je krijgt op termijn een bijna onontwarbare kluwen van mede-eigenaren.
Ik moet denken aan een bijzonder geval waar ik enkele maanden geleden mee in aanraking kwam: een particuliere grafkelder op (het terrein van) een kerkelijke begraafplaats. De grond van die kelder was echter vol eigendom van nabestaanden van de stichter van de grafkelder. Er is een familiestichting die voor 25% eigenaar van de grond is, maar ook een nazaat/erfgenaam, die voor 1/286e deel eigenaar is. En van alles er tussen in.
Een regeling waarbij de rechthebbende op het graf automatisch als eigenaar van de steen beschouwd wordt, zou wel duidelijker zijn. Maar kan alleen voor eigen/particuliere graven. Bij algemene graven is er geen rechthebbende. Terwijl daar natuurlijk ook gedenktekens op staan.
(Alleen) juristen kunnen aan deze wettelijke regeling veel plezier gaan beleven.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Zie over de nieuwe wettelijke regeling ook: Van wie is de grafsteen?
