Verwijderen gedenkstenen waarvan afstand is gedaan

17 januari 2012

Vraag nummer: 27210

Het probleem is: Wij hebben op een oude begraafplaats graven waarvan de rechthebbende afstand hebben gedaan van graf en grafmonument. Wij zijn van plan om de monumenten te verwijderen nu zijn wij bang dat een historische vereniging van de gemeente de stenen opeisen. Hoe kunnen wij hier het beste mee omgaan. Ons idee is dat wij willen meegaan om eventueel een stukje grond aan te wijzen voor een historische gedeelte maar dat er wel kosten in rekening gebracht moeten worden aan de vereniging. Dit ook om tegen te gaan dat elke steen belangrijk wordt. Wat is uw advies hierover.
Met vriendelijk groet
Astrid van der Hoek
gemeente Castricum

Antwoord:

Geachte mevrouw,

Als de grafrechten verlopen zijn, hoeft niemand afstand te doen van het graf of de grafsteen. Er zijn immers geen rechten meer. Als men geen rechten meer heeft, kan men ook geen afstand doen. Van iets dat je niet hebt, kun je geen afstand doen.

Als de graven geruimd zouden kunnen worden, omdat er geen rechten meer op rusten, dan zijn de grafstenen eigendom geworden van de eigenaar van de ondergrond. Dan hoeft men ook geen toestemming te hebben van vroegere eigenaren. Sinds 1 januari 2010 is het zo dat gedurende de looptijd van het graf de familie de eigenaar is van de grafsteen. Maar dat als het grafrecht verlopen is en het graf geruimd kan worden, de gewone natrekkingsregel (weer) geldt: de eigenaar van de begraafplaats is dan eigenaar van de grafmonumenten.

Ik zie geen enkele juridische grondslag voor een historische vereniging, een andere vereniging of een particulier om grafstenen (die inmiddels eigendom zijn van de gemeente) op te kunnen eisen. Als iemand een of meer stenen opvraagt, antwoordt u gewoon 'nee'.

Waarom zou u een stukje grond op een begraafplaats aanwijzen om stenen te plaatsen? Ik heb er persoonlijk niets op tegen, maar ik zie niet direct een reden om iemand of iets 'zomaar' een stukje grond ter beschikking te stellen. Zo ja, dan zou het niet vreemd zijn daar een vergoeding voor te gaan vragen.

Het zou het meest voor de hand liggen om als iemand de graven zou willen bewaren, er gewoon weer rechten op te vestigen. Tegen betaling, uiteraard.

Waar u wel aan moet denken bij het verwijderen van de grafbedekkingen is dat u dat volgens artikel 22 van uw beheersverordening minstens een jaar tevoren moet aankondigen. Misschien is dat al gebeurd bij het aanbod om de grafrechten te verlengen. Ook is onduidelijk hoe deze bepaling zich verhoudt tot het feit dat de gemeente als begraafplaatshouder inmiddels ook eigenaar is van de grafstenen die geruimd zouden worden. Ik geef al vele jaren aan grote problemen te hebben met bepalingen als artikel 22, lid 2. Ik zie het als een volstrekt overbodige regeling, die alleen maar problemen kan geven. Helaas nemen gemeenten telkens toch weer dergelijke bepalingen in hun verordening op.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten

TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek > reportages > kijkersvragen > juridische vragen en antwoorden
Zoals over de nieuwe wettelijke regeling voor het eigendom van grafmonumenten per 1 maart 2011: