Overschrijving en looptijd grafrecht Moscowa
26 januari 2015
Vraag nummer: 41322
Beste heer Van der Putten,
Eind vorig jaar tijd heb ik de begraafplaats Moscowa (Arnhem) verzocht om het recht op het in 1934 uitgegeven graf van mijn betovergrootouders over te schrijven op mijn naam. In antwoord op mijn verzoek heb ik van Moscowa 3 weken geleden een verklaring ontvangen waarin in korte bewoording staat dat het grafrecht is overgeschreven op mijn naam, de looptijd ervan in 2033 eindigt en deze looptijd daarna kan worden verlengd met telkens een periode van 10 jaar. De verklaring is getekend door de begraafplaatsbeheerder, zonder verdere bijlagen, enkel een factuur voor overschrijving.
Het gaat mij niet om de factuur, want het lijkt logisch dat er kosten worden gemaakt bij overschrijving. Het gaat mij echter om de looptijd van het graf. Het graf is indertijd uitgegeven voor onbepaalde tijd. In de verklaring wordt er echter een eindigheid gegeven aan het grafrecht (99 jaar). Op mijn vraag waar dit is bepaald, heeft Moscowa, geëxploiteerd door 'de Facultatieve Groep', mij een kopie van de inmiddels vervallen 'Beheersverordening Moscowa Arnhem 1992' toegezonden. Artikel 29, derde lid, van de overgangsbepalingen bepaalt het volgende: 'De in het verleden voor onbepaalde tijd verleende rechten tot het begraven in een bijzonder zand- of keldergraf, zowel op de algemene begraafplaats als op de voormalig Roomskatholieke begraafplaats te Arnhem, vervallen 100 jaar na de datum van verlenging van dat recht en 130 jaar na die datum vervallen deze graven aan de gemeente.'
In het artikel wordt er gesproken over 'verlenging van dat recht'. Ik kan de woorden 'verlenging' en 'grafrecht voor onbepaalde tijd' moeilijk rijmen. Bovendien is er in mijn geval geen sprake van verlenging van het grafrecht maar van overschrijving ervan.
In de huidige 'Beheersverordening Moscowa Arnhem 1994' komt het artikel niet meer voor. Hierin staat wel dat de rechten en verplichtingen met betrekking tot bijzondere graven die voortvloeien uit de ingetrokken Beheersverordening Moscowa Arnhem 1992, worden geacht te zijn ontstaan ingevolge de nieuwe verordening.
Mijn vragen aan u:
- Kan/mag het oorspronkelijke recht op het graf voor onbepaalde tijd op deze manier - via een latere verordening - worden beperkt?
- Zo nee, hoe kan ik ageren tegen het gestelde in de verklaring van Moscowa? Is het in dit geval raadzaam om de factuur - te betalen binnen één maand - nog niet te voldoen? Omdat anders wellicht de indruk ontstaat dat ik volledig akkoord ben met de verklaring.
Bij voorbaat hartelijk dank voor uw reactie!
Antwoord:
Geachte heer,
Het lijkt mij onjuist, om niet te zeggen volstrekt onjuist, dat in de brief tot overschrijving van het grafrecht, de looptijd van het recht beperkt is tot 2033. U hebt mij op mijn verzoek een afschrift van die correspondentie gestuurd en ik kan alleen maar zeggen: dit kan niet.
Men beroept zich op een beheersverordening uit 1992, waar in staat dat de voor onbepaalde tijd verleende grafrechten na 100 jaar vervallen. Welnu, die bepaling in artikel 29, derde lid, van die verordening was onhoudbaar. Een gemeente kan niet zomaar bepalen dat grafrechten na een bepaalde termijn vervallen. Men kan wel bepaalde eisen stellen, maar niet simpelweg zeggen dat het na 100 jaar afgelopen is met de grafrechten die eerder voor onbepaalde tijd zijn verleend. Ik begrijp trouwens ook niet de passage in artikel 29 dat de grafrechten na 100 jaar vervallen en dat de graven na 130 jaar aan de gemeente vervallen. Dit is juridische kleuterprutserij. Graven vervallen niet aan de gemeente. Als het grafrecht ophoudt te bestaan na 100 jaar, is er later ook niets meer om te vervallen. Graven vervallen niet aan de begraafplaatshouder; die was altijd al eigenaar. De gebruiksrechten zijn alleen vervallen. Maar niet aan iemand.
Maar in de brief die u mij hebt laten zien zouden de grafrechten niet na 100 jaar, maar na 99 jaar vervallen. Ik kan alleen maar zeggen: absurd.
Maar goed, dat terzijde.
Later heeft de gemeente Arnhem blijkbaar ook zelf - terecht - bedacht dat het bepaalde in artikel 29 niet kon en er is in 1994 een nieuwe verordening vastgesteld waar die bepaling is verdwenen.
Overigens heb ik uit 2002 nog een nieuwere verordening in mijn archief, waar dit artikel 29 ook niet meer in stond.
Maar nu. Nu beroept Moscowa zich blijkbaar op een oude, reeds ruim 20 jaar geleden ingetrokken, verordening. Dat kan natuurlijk niet. Die verordening is vervallen en de bepalingen zijn niet meer geldig.
U merkt op: "In de beheersverordening uit 1994 staat dat de rechten en verplichtingen met betrekking tot bijzondere graven die voortvloeien uit de ingetrokken Beheersverordening Moscowa Arnhem 1992, worden geacht te zijn ontstaan ingevolge de nieuwe verordening." Maar daar worden primair de in 1992-1994 nieuw uitgegeven graven mee bedoeld. Niet bedoeld is dat een artikel dat in 1992 in de verordening stond, maar in 1994 niet meer, in 1994 toch nog geldig zou blijven. Dan had men in 1994 de hele bepaling ongewijzigd moeten laten staan.
Ik zou, als ik u was, maar eens formeel protest aantekenen en verzoeken om die verklaring in te trekken en te bevestigen dat het grafrecht gewoon voor onbepaalde tijd wordt gehandhaafd. Men kan zich in 2014 niet beroepen op een in 1994 vervallen regeling.
Het is mij echter niet helemaal duidelijk hoe het zit me de grafrechten en welke regels van toepassing zijn. Op de site van Moscowa, die wordt beheerd door een private firma, staat geen beheersreglement. Op de site Overheid.nl staat de beheersverordening van 1994, met de uitvoeringsregels, nog genoemd als actuele, geldende, regelgeving. Dat roept de vraag op hoe het zit met bevoegdheden. Mag de beheerder van de begraafplaats bestaande grafrechten wel beperken?
Ik neem aan dat er een overeenkomst bestaat tussen de gemeente Arnhem en de exploitant, maar ik ken die overeenkomst niet en weet niet wat daar in staat. Op de site van de gemeente Arnhem kan ik hem niet vinden.
Het is nu de vraag, als u bezwaar wilt maken tegen de onterechte beperking van het grafrecht, hoe en bij wie u dat moet doen. Misschien moet u binnen 6 weken na het schrijven van die brief bezwaar maken bij burgemeester en wethouders van Arnhem, omdat zij volgens die geldende beheersverordening altijd nog (eind)verantwoordelijk zijn voor het beheer. Misschien moet u een klacht indienen bij de beheerder zelf, De Facultatieve Groep; als die de klacht zou afwijzen zou u een klacht kunnen indienen bij de Ombudsman uitvaartwezen.
Ik zou, als ik u was, uit voorzorg zowel bij de gemeente als bij de beheerder bezwaar maken.
Ik zie er geen probleem in om de factuur voor de overschrijving te betalen; die lijkt me correct.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de nieuwe site Uitvaartmarkt.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Kan de houder van de begraafplaats andere voorwaarden opleggen bij de overschrijving van een grafrecht?
