Voorwaarden bij afstand van grafrecht
3 december 2004
Vraag nummer: 3524 (oude nummer: 5092)
Hallo,
Zoekend tussen de vele vragen en antwoorden over grafrechten en over eigen graven heb ik geen antwoord kunnen vinden op de volgende vraag:
Rechten op oude graven worden mede bepaald door de voorschriften die golden op het moment van uitgifte van het grafrecht. Geldt ditzelfde principe ook voor het afstand doen van het grafrecht?
Toelichting: Iemand doet afstand van het recht op een graf op een begraafplaats, waarvan in de beheersverordening staat dat er geen grafrechten meer worden uitgegeven.
(letterlijke tekst in de beheersverordening: Op de begraafplaats worden geen graven meer uitgegeven. )
De (ex-)rechthebbende is in de veronderstelling dat het teruggegeven grafrecht niet weer opnieuw wordt uitgegeven door de gemeente en dat het graf dus niet geruimd wordt. Enkel het grafmonument wordt verwijdert en de plek wordt ingezaaid met gras.
Kan een gemeente dan vervolgens, na wijziging van de beheersverordening, deze graven op deze begraafplaats zondermeer weer opnieuw uitgeven? Of is de gemeente verplicht zich te houden aan toenmalige regel dat deze graven niet opnieuw uitgegeven worden?
Alvast bedankt voor het antwoord.
Antwoord:
Geachte heer,
Inderdaad is het zo dat rechten op oude graven mede worden bepaald door de voorschriften die golden op het moment van uitgifte van het grafrecht. Ook is het zo dat ditzelfde principe geldt voor het afstand doen van het grafrecht. Maar er is, zo haal ik uit uw vraag, onduidelijkheid over de consequenties.
Als iemand in het verleden afstand heeft gedaan van het grafrecht, onder een oude verordening, dan blijft het afstand doen van het recht, ook als de nieuwe verordening dat niet noemt, geldig. Dàt is het principe van het geldig blijven van oude rechten en plichten.
Maar als iemand afstand doet van een (graf)recht, betekent dat dat iemand (dus) geen recht meer heeft. En dat iemand dus niet (meer) kan verlangen dat er wel of niet iets gebeurt met de plek waar dit graf zich bevond.
Als er in de verordening stond dat op de betreffende begraafplaats geen graven meer worden uitgegeven, is dat een regel die altijd gewijzigd kan worden. Men kan als begraafplaatshouder altijd besluiten om opnieuw graven uit te geven. Men kan ook een gesloten of opgeheven begraafplaats weer opnieuw in gebruik nemen (na besluitvorming door de raad).
Als men afstand heeft gedaan van een grafrecht kan de houder van de begraafplaats altijd besluiten om van het graf niet alleen het monument te verwijderen, maar ook de inhoud. Niet dat dit enig nut of doel heeft, maar het kan. Er is geen enkele regel of voowaarde die dit verbiedt. Het is juridisch niet gekoppeld aan de uitgifte van het graf aan een ander. Als de rechthebbende de ruiming van een graf wil voorkomen, is er maar één manier om dat te bewerkstelligen: het grafrecht in stand houden. Wie afstand doet, geeft al zijn rechten (en plichten) op.
De betrokken rechthebbende is mogelijk in de war met het fenomeen 'sluiting' van graven. Dan blijven graven onaangeroerd liggen, als de gemeente deze mogelijkheid in de verordening had staan en de rechthebbende er gebruik van heeft gemaakt. Maar vaak biedt ook dat geen absolute zekerheid. Sluiting van een graf is vaak niet nader geregeld in de verordening en als bijvoorbeeld het monument kennelijk verwaarloosd is, geldt toch de wettelijke regel dat het grafrecht kan vervallen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
