Vervallen grafrechten onbepaalde tijd ivm niet tijdige overschrijving
7 oktober 2020
Vraag nummer: 61686
Geachte heer Van der Putten,
Zou ik u nog twee vragen mogen stellen?
Ik ben zoek naar jurisprudentie ivm het vervallen van grafrechten voor onbepaalde tijd omdat deze na overlijden niet tijdig zijn overgeschreven op een nieuwe rechthebbende. Ik kom een zaak tegen op Terschelling waarbij u was betrokken. ECLI NL RBNNE 2017: 259 en ECLI NL RBNNE 2017:260. Dit lijkt dezelfde zaak maar in beide ECLI's staat een andere uitkomst vermeld? Weet u hoe dit zit?
En wat geldt in zijn algemeenheid? Mijn vader was rechthebbende van 4 graven voor onbepaalde tijd (uitgegeven in de jaren 60) in de gemeente Harlingen. Na zijn overlijden in 2012 zijn de rechten niet overgeschreven op mijn moeder. In de plaatselijke beheersverordening ten tijde van zijn overlijden is niets opgenomen over overschrijven van rechten. De gemeente stelt zich nu op het standpunt dat de rechten zijn vervallen. Ik heb alleen een brief uit 1993 in mijn bezit waaruit geconcludeerd kan worden dat mijn vader rechthebbende was. Alvast mijn hartelijke dank!
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Er speelden verschillende zaken in en tegen de gemeente Terschelling. Ik was daar deels bij betrokken, ja. Maar ik denk dat u aan deze zaken weinig steun hebt. Want de omstandigheden waren daar heel specifiek.
Maar voor u jurisprudentie gaat interpreteren, zou ik beginnen bij het begin. U begint uw vraag met vragen te stellen over mogelijke oplossingen. Dat is niet de beste aanpak. U moet bij het begin van het probleem beginnen te kijken.
U vraagt naar wat in zijn algemeenheid geldt.
In zijn algemeenheid geldt dat men moet kijken naar de regels in de beheersverordening of het beheersreglement van de betreffende begraafplaats. Dit is een gemeentelijke begraafplaats; dan gaat het om de beheersverordening.
U schrijft dat ten tijde van het overlijden van uw vader in 2012 de rechten niet zijn overgeschreven op mijn moeder. In de plaatselijke beheersverordening ten tijde van zijn overlijden zou niets opgenomen zijn over overschrijven van rechten.
Dat lijkt mij sterk, want dat is (bijna) altijd het geval. Althans in 99,9% van de gevallen wel. Ik heb de 'Verordening op de gemeentelijke begraafplaats te Harlingen 2006' er daarom maar eens bij gehaald. Die beheersverordening was geldig tot begin dit jaar; toen kwam er een nieuwe verordening. Dus ook in 2012 was dit de geldende verordening.
In artikel 15 van die verordening staat dat na het overlijden van een rechthebbende het grafrecht kan worden overgeschreven binnen een jaar. Als dat niet gebeurt, is het college bevoegd het recht op het graf te doen vervallen. Dat gebeurt dus niet automatisch; het college moet een besluit nemen. De vraag is dus of de gemeente Harlingen een dergelijk besluit kan laten zien. Ik denk van niet. Als een dergelijk besluit genomen is, had het voor de hand gelegen dat het aan belanghebbenden, zoals uw moeder, ter kennis zou zijn gebracht. Dat schrijft het bestuursrecht voor. Dat is vermoedelijk ook niet gebeurd. Ik vermoed dus dat de rechten nooit vervallen verklaard zijn en dat u ze gewoon kunt opvragen.
Dat de gemeente Harlingen zich nu op het standpunt stelt dat de rechten zijn vervallen, is onjuist als men geen besluit kan laten zien.
Maar daarmee is de zaak nog niet afgelopen. Want artikel 15 kent een lid 4. Daarin staat dat als (de inhoud van) de graven niet geruimd zijn, de graven alsnog op naam kunnen worden gesteld van een nieuwe rechthebbende.
Anders gezegd: als deze graven nog niet aan een andere familie zijn uitgegeven en er nog niet iemand anders begraven is (want dan pas wordt de inhoud geruimd), dan kunt u de rechten dus alsnog op naam krijgen. Ook vandaag.
Althans, dat was de situatie tot 1 januari 2020.
Nu ga ik eens even kijken naar de nieuwe beheersverordening. Welnu, de 'Beheerverordening gemeentelijke begraafplaats gemeente Harlingen’, die is vastgesteld door de raad in zijn vergadering van 11 december 2019, kent in artikel 20 vergelijkbare bepalingen als in de oude verordening in artikel 15.
U kunt dus de rechten gewoon nog op uw naam laten zetten.
Als de gemeente stelt dat de rechten vervallen zijn, zal men een besluit van B&W moeten laten zien.
Maar ook als men een besluit kan laten zien en als de graven nog bestaan kunt u de graven op naam krijgen.
Ik zou het maar snel regelen.
Zie vergelijkbare vragen in de subrubriek 'Eigen graf, particulier graf of familiegraf'.
Zie ook vergelijkbare vragen in de subrubriek 'Graf overschrijven'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Naschrift: zie een vervolgvraag van een gemeente, hoe de gemeente die verlate overschrijving kan voorkomen.
Dat is vraag 61753 'Niet tijdige overschrijving grafrecht (en gevolgen voorkomen in verordening)'.
TIP voor medewerkers gemeenten
Interactieve dag Wet op de lijkbezorging / Adviesdag begraafplaatsen / Islamitisch begraven
De Wet op de lijkbezorging (Wlb) is de afgelopen jaren steeds meer in het nieuws omdat de huidige wet niet meer geheel aansluit bij de behoeften en wensen in de maatschappij.
Sinds maart 2020 is er nog een opmerkelijke ontwikkeling: gemeenten krijgen te maken met wensen van islamitische inwoners om een eigen begraafplaats te realiseren. Wat is dat eigenlijk: islamitisch begraven? Waar zijn gemeenten toe verplicht? Mr Willem van der Putten is bij een aantal van zulke projecten betrokken.
Mr Willem van der Putten geeft al ruim een decennium cursussen aan medewerkers Publiekszaken / Burgerzaken / Sociale Zaken en uitvaartverzorgers over de Wlb.
In 2020 zijn veel cursussen van andere aanbieders afgelast, maar in samenwerking met het adviesbureau Burger- en Publiekszaken B.V. van Johan van den Broek, dat bij gemeenten een vertrouwde naam heeft, worden 2 bijeenkomsten in ruime zalen mogelijk gemaakt.
Data:
1. Maandag 30 november 2020 van 09.30 uur tot 16.30 uur; of
2. Maandag 14 december 2020 van 09.30 uur tot 16.30 uur.
Locatie:
Seats2Meet, Stationsplein 49 in Amersfoort.
Kosten:
U kunt deze training bij het adviesbureau Burger- en Publiekszaken B.V. van Johan van den Broek bijwonen voor een bedrag ad € 395,00 per persoon exclusief BTW.
U kunt zich tot 8 dagen voor deze Juridische Adviesdag aanmelden via het emailadres johanvandenbroek@burgerenpubliekszaken.nl
Docent:
Mr. Willem van der Putten is juridisch adviseur en directeur van de Stichting Grafzorg Nederland. Hij was o.a. senior-wetgevingsjurist bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, adjunct-gemeentesecretaris en rechter-plaatsvervanger. In de uitvaartbranche geniet hij bekendheid als voormalig voorzitter van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen en columnist bij diverse vakbladen. Veel gemeenten maken gebruik van zijn boeken over de Wet op de lijkbezorging en raadplegen zijn juridische adviesrubriek op www.uitvaart.nl/jurist
