Opheffen graf (als er geen monument staat)

7 november 2003

Vraag nummer: 2624  (oude nummer: 3339)

Geachte heer van der Putten,
Ik las in een van uw antwoorden iets over het opheffen van graven. Wat houdt dit precies in? Is dit vanzelfsprekend dat een graf/begraafplaats wordt opgeheven als er geen monument op staat? Geldt dat dan ook voor eeuwige graven zonder monument?

Bvd

Antwoord:

Geachte mevrouw,

Ik ben me niet bewust ergens over het opheffen van GRAVEN gesproken te hebben. Meestal spreekt men bij het verdwijnen van een graf over het ruimen van een graf.
De term 'opheffen' wordt wel (wettelijk) gebruikt als een BEGRAAFPLAATS verdwijnt.

Graven verdwijnen meestal in 2 stappen. Pas als het grafrecht is beëindigd natuurlijk (die beëindiging kan als de termijn is afgelopen, als de rechthebbende niet een een (betalings)verplichting heeft voldaan of indien niet aan andere voorwaarden is voldaan zoals het tijdig overschrijven van het graf, of wanneer een ontbindende voorwaarde in werking treedt, zoals dat de exploitatie van de begraafplaats wordt gestopt). De eerste stap is dat het monument wordt verwijderd en de tweede stap is dat de inhoud van het graf wordt geruimd of geschud. Die laatste stap wordt vaak pas gezet op het moment dat het graf voor begraving aan een andere nieuwe rechthebbende wordt uitgegeven. Bij het delven van het nieuwe graf stuit men op de resten van het oude graf, die men dán verwijdert.

Het verdwijnen van een begraafplaats gaat overigens ook vaak in twee stappen. De eerste is dat de begraafplaats gesloten wordt verklaard (er mag dan niet meer begraven worden); de tweede stap is de opheffing. Zie de wettelijke bepalingen over sluiten en opheffen.

Het is niet vanzelfsprekend dat een graf wordt opgeheven (in de zin dat de rechten eindigen) als geen monument meer op staat. Dat hangt af van de voorwaarden in de beheersverordening of het beheersreglement: als daar in staat dat een graf gedekt moet zijn met beplanting of een monument, op straffe van verval van het recht, dan kan het recht inderdaad vervallen. Als het plaatsen van een monument niet verplicht is, kan het recht om die reden niet vervallen. Voor de toepassing van dergelijke regels maakt het niet uit of het gaat om een graf voor 20 jaar, 50 jaar of voor onbepaalde tijd (zogenaamd 'eeuwigdurend').

De wetgever gaat er overigens wel van uit dat een graf altijd gedekt moet zijn: bij verwaarlozing van het monument kan het grafrecht vervallen. Maar die wetsregel in artikel 28 gaat niet meer op als de rechthebbende het vervallen monument verwijdert en het graf zonder monument laat voortbestaan en de begraafplaatshouder geen verplichting tot het bedekken van het graf kent.

mr W.G.H.M. van der Putten