Onrechtmatig verkregen grafrecht?
29 oktober 2009
Vraag nummer: 7025 (oude nummer: 14217)
Binnen onze familie is al ruim 80 jaar het graf van onze overgrootouders in bezit en onderhoud.
Nu blijkt een van de familieleden in 2002 buiten medeweten van de andere familieleden om in het bezit te zijn van die grafrechten dit blijkt uit de grafakte die ik via onze parochie heb verkregen.
De grafrechten staan op haar naam en dit is geregeld buiten het medeweten om van de 7 overige familieleden waarvan wij weten dat er ook een aantal mensen graag dat graf hadden willen hebben.
In het bijlage antwoordformulier staat ook nog eens dat zij handeld namens de familie en/of nabestaanden van deze overledenen maar ja die wisten van niets.
De huidige grafrechten eindigen op 1 mei 2012
Mijn vraag daarom aan u:
Wat kunnen wij nog ondernemen eventueel juridisch om ervoor te zorgen dat met dit grafrecht eerlijk wordt omgegaan en als er meerdere familieleden graag dit graf willen kunnen we daarin middelen.
Nu hebben we nooit iets geweten en dreigt het graf bij personen te komen die willens en wetens de overige familieleden niet hebben ingelicht om zodoende het graf op nu hun naam te krijgen.
Graag verneem ik iets van u alvast hartelijk dank.
Antwoord:
Geachte heer,
Een grafrecht kan altijd maar op naam staan van 1 persoon. Deze persoon heeft geen toestemming van familie of derden nodig om rechthebbende te worden. Een rechthebbende is ook altijd zelf vrij om zelf te bepalen aan wie hij of zij een grafrecht doorgeeft.
Dat van de 7 overige familieleden ook een aantal mensen graag dat graf had willen hebben, is iets wat per definitie niet gekund zou hebben. Er kan maar 1 rechthebbende zijn.
U kunt proberen met de huidige rechthebbende afspraken te maken over wie er nog in dit graf mag worden bijgezet. Maar u kunt de huidige rechthebbende tot niets dwingen.
Ik zie niets onrechtmatigs aan het verkrijgen van het grafrecht door de huidige rechthebbende. Zij vroeg het blijkbaar als eerste en kreeg het. Dat hadden anderen ook kunnen doen. Maar als ik van u lees dat anderen ook een vinger in de pap willen en samen ook rechten wilden, zou ik eerlijk gezegd ook moe worden bij de gedachte aan overleg met 7 mensen die dingen willen die niet kunnen. En die zich nu blijkbaar druk maken over iets wat hen jarenlang niet heeft bezig gehouden. U schrijft "De familie wist het niet". Maar de familie heeft blijkbaar ook jarenlang niet geïnformeerd hoe het zat. Hoe serieus is dat dan?
Wat wellicht in het verleden had moeten gebeuren, is dat de vorige rechthebbende in een testament had moeten vastleggen wie er in dat graf begraven kon worden (en eventueel wie niet). Dan had iemand de grafrechten uit de nalatenschap kunnen krijgen onder de restrictie zich aan de bepalingen van het testament te houden. Andere familieleden hadden, indien de nieuwe rechthebbende zich daar aan hield, dan met het testament in de hand naar de rechter kunnen stappen. Overigens staat de begraafplaatshouder buiten dergelijke bepalingen van een testament; hij heeft alleen met de rechthebbende van doen en heeft geen taak of bevoegdheid om te controleren of de rechthebbende zich aan de voorwaarden van het testament houdt (als die van de executeur-testamentair de grafrechten toegeschoven heeft gekregen onder deze voorwaarden).
Behalve een testament was en is er een andere optie, namelijk om een graf in handen te geven van de Stichting Grafzorg Nederland (www.grafzorg.nl). Degene die de grafrechten aan deze stichting overdraagt, kan precies opgeven welke personen of welke takken van de familie later nog in het graf bijgezet kunnen worden. De stichting is neutraal ten opzichte van de nabestaanden, heeft ook geen enkel eigenbelang, dus kan deze laatste wens objectief uitvoeren. Familieleden hoeven dan ook niet met scheve gezichten naar elkaar te kijken, zoals nu misschien binnen uw familie gebeurt.
U merkt op dat in 'het bijlage antwoordformulier' ook staat dat zij handelt namens de familie en/of nabestaanden van deze overledene. Ik denk dat u een formulier van het parochiebestuur bedoelt.
Tja, ach, zo'n formulier is juridisch amateurisme en betekenisloos. De parochie gebruikt het alleen om in geval van ruzie binnen een familie de verantwoordelijkheid af te kunnen wijzen.
Want iedere nabestaande kan zich aanmelden als opvolger van een overledene rechthebbende en de parochie gaat echt niet controleren of andere nabestaanden het er mee eens zijn. Bovendien is het in het merendeel van de gevallen zo, dat er altijd wel nabestaanden zijn die het er niet mee eens zijn. In bijna elke familie zijn er wel mensen die er anders over denken. Als iedereen het er mee eens zou moeten zijn, zou in 9 van de 10 gevallen een graf nooit meer overgeschreven kunnen worden.
Ook de eis dat alle erfgenamen moeten instemmen, die men soms ook wel in begraafplaatsvoorschriften vindt, is vaak een loze regel die niet gecontroleerd wordt en die ook niet gecontroleerd kan worden. In grote families en met erg-oud-geworden rechthebbenden kunnen er vele tientallen en soms wel meer dan 100 erfgenamen zijn; men krijgt echt niet van 50 of 100 mensen verklaringen bij elkaar om met de overschrijving van een graf in te stemmen.
Wat kunt u nu nog doen? Niets.
U kunt proberen met de huidige rechthebbende afspraken te maken over wie er nog in dit graf mag worden bijgezet. Maar u kunt de huidige rechthebbende tot niets dwingen.
Als de rechthebbende de grafrechten in 2012 niet verlengt, kan de parochie het graf op naam zetten van een andere rechthebbende. Als zij de rechten wel verlengt, hebben anderen geen middel om dat tegen te gaan.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
