31 december 2009
Vraag nummer: 7172 (oude nummer: 14668)
Geachte heer Van der Putten,
De begraafplaats Zorgvlied heeft een zogenaamde Rode Lijst van graven die per 1-1-2010 aan de begraafplaats vervallen omdat er geen rechthebbende bekend is.
Weet u wellicht of in de oudere verordeningen (van voor 1990) van Zorgvlied heeft gestaan dat dit mag?
En als het is toegestaan, is het niet wat summier als een begraafplaats ter opsporing van belanghebbenden alleen een bordje bij een graf plaatst en op internet een lijst zet met grafnummers en rechthebbenden?
Het gaat volgens mijom veel oudere graven, die ooit uitgegeven zijn voor de eeuwigheid en waarbij ook voor het onderhoud is betaald. Het heeft iets curieus dat de grafrust van de begravene afhankelijk is van het bekend zijn van een rechthebbende.
Alvast hartelijk dank voor uw antwoord.
Met vriendelijke groet,
A. de Kievit
Antwoord:
Geachte heer,
Het enkel en alleen bij een begraafplaatshouder niet bekend zijn van de rechthebbende, of het niet bekend zijn van diens adres, is nimmer een geldige reden om grafrechten vervallen te kunnen verklaren. Het niet bekend zijn kan immers ook alleen te wijten zijn aan een gebrekkige, slordige of onvolledige begraafplaatsadministratie. Zo zouden fouten of slordigheden in een administratie 'beloond' kunnen worden; dat kan nooit de bedoeling zijn.
Daarnaast is er nog een belangrijk juridisch argument: het grafrecht is een zakelijk recht. Het rust op de zaak, in dit geval een graf. Het is niet afhankelijk van de vraag of er iemand is die het recht bezit of uitoefent. Het grafrecht dient ook zonder rechthebbende altijd gerespecteerd te worden.
Dit is althans juridisch het uitgangspunt.
Echter, in de praktijk speelt vaak iets anders mee. Het grafrecht wordt namelijk bepaald door de afspraken waarmee of voorwaarden waaronder het tot stand is gekomen. Een graf wordt gewoonlijk uitgegeven onder de conditie dat na het overlijden van de rechthebbende het recht binnen een half jaar of een jaar moet worden overgeschreven op naam van een ander. Als dit niet gebeurt, kan het grafrecht vervallen worden verklaard.
Ik heb het vermoeden dat dit ook de basis kan zijn van de door u bedoelde lijst (ik weet het niet zeker, ik ken de lijst en de besluitvorming niet).
Een begraafplaatshouder moet dan natuurlijk wel zeker weten dat een rechthebbende ook inderdaad overleden is, of een sterk vermoeden hebben. Als een rechthebbende bijvoorbeeld in 1890 geboren is, mag je wel aannemen dat hij of zij inmiddels overleden is. Van een rechthebbende die in 1920 geboren is, mag je dat niet zonder meer aannemen.
Dat een begraafplaats ter opsporing van belanghebbenden een bordje bij het graf plaatst en op internet een lijst met grafnummers en rechthebbenden zet, is op zich een goede zaak. Mensen verzuimen helaas vaak om een verhuizing door te geven. Of menen vaak dat als zij een verhuizing aan de gemeente melden, dat automatisch in de administratie van de gemeentelijke begraafplaats wordt verwerkt. Dat is meestal niet het geval.
Alleen het niet bekend zijn van een actueel adres of andere gegevens van de rechthebbende is geen reden om het grafrecht te laten vervallen. Maar dit kan weer wel, als bij de uitgifte van het graf is vastgelegd dat een rechthebbende altijd adreswijzigingen moet doorgeven en vast is komen te staan dat hij of zij niet meer op het bekende adres woont en men het actuele adres ook niet meer kan achterhalen. Gemeenten hebben daar in principe wel de middelen voor, omdat zij toegang hebben tot de gemeentelijke basisadministratie, zeg maar de burgerlijke stand.
Als de rechthebbende niet bekend is of zich niet meldt, kan zich natuurlijk ook een andere nabestaande of belanghebbende melden om het recht over te nemen. Hij zal dan wel aan moeten kunnen tonen dat de rechthebbende overleden is.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der putten
Spelregels
