Eeuwigdurend graf en onderhoudskosten; gevolgen van niet-betalen?

13 december 2016

Vraag nummer: 48620

Goedemiddag,

Als de onderhoudskosten begraafplaats voor een graf met eeuwigdurend recht niet meer worden betaald en dit wordt meerdere keren gevraagd aan de nabestaanden of als de kosten voor het onderhoud begraafplaats niet worden betaald wat gebeurt er dan met dit graf. Vervalt het graf dan uiteindelijk weer terug in eigendom aan de Kerkrentmeesters?

Mv.gr. Peter de Fijter

Antwoord:

Geachte heer,

Ik mis een essentieel onderdeel in uw verhaal. Als u zou schrijven "Als de VERPLICHTE onderhoudskosten begraafplaats voor een graf met eeuwigdurend recht niet meer worden betaald en dit wordt meerdere keren gevraagd aan de nabestaanden of als de kosten voor het onderhoud begraafplaats niet worden betaald wat gebeurt er dan met dit graf" dan zou mijn antwoord kunnen zijn: dan kunnen de grafrechten misschien vervallen.

De vraag is namelijk of men wel verplicht is om onderhoudsrechten te betalen. Bent u het onderhoud 'zomaar' gaan heffen, of stond dit al in de grafakte of in een geldend beheersreglement? Dat is cruciaal.

Ook is het zo dat grafrechten niet vervallen, als niet in de grafakte of in een geldend beheersreglement staat dat ze kunnen vervallen. Bijvoorbeeld omdat men zich niet aan de voorwaarden van het reglement houdt of omdat men de verschuldigde kosten niet betaalt.
Het lijkt een beetje een open deur, maar mijn ervaring is dat veel met name kerkelijke begraafplaatsen niet geregeld hebben dat bepaalde dingen verplicht zijn en ook niet geregeld hebben wat de sancties zijn van o.a. het niet nakomen van verplichtingen. Dan is er geen geldige reden om het grafrecht te kunnen laten vervallen.
Een schrale troost is dat de meeste gemeentelijke begraafplaatsen dit punt nog veel slechter geregeld hebben.

Hoe het bij u zit weet ik niet, want ik ken uw grafakte(s) en (oude) reglement(en) niet. U mag ze mij sturen, opdat ik even naar kijk. Ik denk dat ik het in een paar minuten zie.

De vraag is natuurlijk ook hoe het dan op te lossen is. Dat zou waarschijnlijk kunnen door dan het beheersreglement te veranderen. Maar ik kan het pas met zekerheid zeggen als ik de stukken gezien heb.

U spreekt van een eeuwigdurend graf, maar vermoedelijk gaat het om een graf voor onbepaalde tijd. Dat is in 99,9% van de gevallen althans zo. Maar dan kunnen er behalve het niet betalen van onderhoud ook andere redenen zijn waarom het grafrecht kan vervallen.

Nu we toch de puntjes op de i zetten: als de grafrechten vervallen, "vervalt het graf" NIET "terug in eigendom aan de Kerkrentmeesters".
De kerkelijke gemeente is en was en blijft altijd eigenaar van een graf, want zij is eigenaar van de ondergrond. Er wordt alleen een gebruiksrecht uitgegeven. Bij zogenaamde 'eigen of particuliere graven' of - met een ouderwetse term - 'koopgraven' werd een 'zakelijk gebruiksrecht' uitgegeven, het 'uitsluitend grafrecht'. Het lastige van de term koopgraf is dat dit suggereert dat er iemand is die het graf gekocht heeft. Maar die koop betreft alleen het grafrecht, niet het graf. En die koop is vaak voor beperkte tijd en van voorwaarden afhankelijk, dus stelt zo'n koop in juridische termen eigenlijk niet zo veel voor. Want een eigenaar is normaal gesproken vrij om te doen en laten wat hij wil met zijn eigendom en dat geldt voor de 'eigenaar' van een grafrecht niet. Als iemand echt 100% eigenaar van het graf zou zijn, zou hij voor een overdracht van (het graf met) de ondergrond naar de notaris moeten, die een akte bij het kadaster zou moeten laten inschrijven. Maar daar is geen sprake van.

Als het grafrecht zou vervallen, is en blijft het graf dus eigendom van de gemeente, maar is het als het ware 'rechtenvrij'. Dat is alles.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten


TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.

TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Bijvoorbeeld: Kan de houder van de begraafplaats andere voorwaarden opleggen bij de overschrijving van een grafrecht?