Betaling dubbele grafrechten
1 oktober 2013
Vraag nummer: 35780
Onlangs is mijn moeder overleden. Zij is bijgezet in het graf van mijn 8 jaar geleden overleden broer. Betreft een familiegraf, waar straks ook mijn vader in bijgezet gaat worden. Acht jaar geleden hebben we voor grafrechten een bedrag van 650 euro betaald aan de parochie. De grafrechten gelden voor 20 jaar. Nu wordt voor mijn moeder eenzelfde bedrag in rekening gebracht. Navraag bij de parochie leert dat zij nu het grafrecht verlengd hebben tot een door hun gesteld maximum van 30 jaar (tot 2043 dus). Indien mijn vader overlijdt zullen ze naar hun zeggen nogmaals het bedrag van 650 euro in rekening brengen en het grafrecht verlengen tot de genoemde 30 jaar. Ook al mocht dit zich binnen enkele jaren voordoen.
Mag de parochie dit zomaar doen. Volgens mij rustte er nog 12 jaar grafrecht op het graf en hoefde dit keer geen grafrecht berekend te worden. Waar kan ik met dit verschil naar toe? De parochie wil geen kant op.
Ik heb uw eerdere vragen over dit onderwerp gelezen, zoals ' Grafrechten deels dubbel betalen' van 28 januari 2011. U schrijft dan dat u een akte en reglement zou willen zien, maar er zijn geen akte en geen reglement. Ik heb dat expliciet gevraagd, maar men gebruikt die niet. De enige regel die men dus toepast is dat in geval van een bijzetting telkens het volle bedrag voor grafrechten wordt berekend, waarbij de looptijd telkens wordt verlengd met een maximum van 30 jaar...
De beheerder houdt dit bij in een eigen computerbestand, waarin o.a contactgevens van de grafrechthouder en resterende looptijden van de grafrechten zullen staan. Voor de rest wordt er niets vastgelegd of opgemaakt. Ook geen grafacte dus.
De kosten zijn overigens in rekening gebracht via de begrafenisondernemer. Die heeft de kosten aan de parochie voorgeschoten en die dringt aan op betaling.
Antwoord:
Geachte heer,
De werkwijze van deze parochie is in strijd met de wet. Het is wettelijk voorschrift om een grafakte of vergelijkbare overeenkomst op te stellen. Het grafrecht moet schriftelijk worden gevestigd, zegt de wet.
Los van het wettelijke voorschrift is het natuurlijk ook erg onverstandig om niets op schrift te hebben staan, als begraafplaatshouder. Als de persoon met wie namens de familie de afspraken zijn gemaakt komt te overlijden of dementeert, weet de familie van niets.
Zonder reglement kan de begraafplaats ook geen regels stellen voor formaten van grafmonumenten e.d. Dat zal men waarschijnlijk wel doen, maar blijkbaar heeft men nog nooit een serieus probleem gehad, want dan zou gebleken zijn dat men zonder reglement geen regels kan stellen en handhaven.
Wat de parochie doet met de betalingen, is ook in strijd met het recht. Ik denk dat het juridisch als een economisch delict kan worden gekwalificeerd. Als ik er niet van uit zou gaan dat het hier waarschijnlijk een kwestie van onwetendheid van vrijwiliigers is, dan zou ik het geheel als oplichting kunnen betitelen. Want men vraagt mensen om een paar keer voor hetzelfde te betalen.
Bij de uitgifte van een familiegraf, dat een eigen of particulier graf is, vestig je zakelijke gebruiksrechten op de grond. Namelijk het recht van gebruik een oppervlak van ongeveer 2 m2, vanaf het maaiveld in beginsel oneindig de diepte in en oneindig de hoogte in. De diepte en hoogte worden begrensd door technische mogelijkheden en wettelijke regels. De diepte door de regel dat een zandgraf niet meer dan 3 kisten mag bevatten. Maar als je een kelder in het graf plaatst of bouwt, in je een in theorie oneindig groot aantal kisten plaatsen, totdat je in Australië uitkomt. Maar je kunt dat recht slechts een keer uitgeven. Je kunt het niet telkens opnieuw uitgeven, zoals de parochie doet.
De situatie is misschien beter te begrijpen door haar met de uitgifte/huur van een woning te vergelijken. Als je het graf of de woning huurt, heb je het gebruik van de hele woning wat inhoudt dat je alle kamers kunt gebruiken. Van een graf mag je alle lagen gebruiken. Of dat er 1, 2 of 3 mensen in die woning wonen, maakt voor het bedrag van de huur natuurlijk geen verschil. Wat die parochie hier doet, is telkens wanneer iemand (een overledene) naar die woning (dat graf) verhuist, de hele huur nogmaals in rekening brengen. Dat is juridisch te zot voor woorden.
De termijn van de huur wordt dan wel een beetje verschoven, maar ook dat is in strijd met de wet. Want dan is dit een vorm van verlenging die volgens artikel 28 Wet op de lijkbezorging verboden is. Men mag slechts ongeveer een jaar voor het einde van de lopende termijn de gebruiksrechten verlengen.
Ik kan uw vader alleen maar adviseren om deze kosten niet betalen. Juridisch slaat het helemaal nergens op; de parochie heeft geen poot om op te staan.
In theorie is het denkbaar dat als iemand een heel vernuftig reglement in elkaar zou zetten, je bepaalde rechten wel zou kunnen splitsen als een soort appartementsrecht in een flatgebouw. Maar dan onder de grond. En dan zou men die 'appartementen' wel telkens apart kunnen verhuren. Maar dit is voor de gemiddelde parochie veel te hoog gegrepen. En als men geen overeenkomst en reglement heeft, kan het oper definitie al niet.
Ik zou gewoon betaling weigeren. Als een incassobureau een brief zou schrijven, zou dat bureau verwezen kunnen worden naar mijn advies. De enige manier om geld te innen voor de parochie is om naar de rechter te stappen. Dat loont al bijna niet voor zulke bedragen, maar de parochie heeft geen schijn van kans bij de rechter. Want de parochie doet zo'n beetjes alles wat verboden is.
Ik denk dat de parochie eens schoon schip zou moeten maken. Goede overeenkomsten opstellen en nadenken hoe men welke tarieven mag rekenen, voor welke termijnen. De parochie zou lid moeten worden van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB). Dan kan ze alle deskundige begeleiding krijgen die ze nodig heeft. Ik denk althans dat deze parochie geen lid is van de LOB, want anders is de werkwijze onbestaanbaar.
U hebt ook nog te maken met een uitvaartondernemer, die de kosten van de parochie heeft voorgeschoten. Het is vervelend voor de ondernemer, maar ook in die situatie kan ik niet anders dan uw vader adviseren om dit deel van de rekening van de ondernemer niet te betalen, om dezelfde reden. Het is dubbelop, dus onnodig en juridisch onrechtmatig.
Als de uitvaartondernemer zou nadenken, zou hij weten dat wat de begraafplaatshouder doet, niet deugt. Juist een uitvaartondernemer behoort deskundig te zijn ten aanzien alles wat met begraven en cremeren te maken heeft. En die dubbele betalingen voor hetzelfde zijn
echt onzin. Dan zie ik het als eigen domheid en laksheid van de ondernemer om dit dan maar van de parochie te slikken. Maar daar moet uw vader niet de dupe van zijn.
Als u met de uitvaartondernemer een probleem zou krijgen, zou u wellicht een klacht kunnen indienen bij de Ombudsman uitvaartwezen. Dat stond ook in de vraag van 28 januari 2011. En waarschijnlijk ook in de antwoorden op andere vragen. Als u even zoekt in de lijst of een beetje gaat googlen, kunt u waarschijnlijk nog een dozijn vergelijkbare vragen vinden.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Bijvoorbeeld: Kan de houder van de begraafplaats andere voorwaarden opleggen bij de overschrijving van een grafrecht?
