30 juli 2005
Vraag nummer: 3926 (oude nummer: 6295)
Geachte heer Van der Putten,
Ondanks de vele informatie die ik heb gevonden in uw rubriekl, heb ik toch nog enkele vragen over een actuele situatie op onze gemeentelijke begraafplaats. Ik hoop dat u mij antwoord kunt geven.
Situatie
Op de begraafplaats zijn algemene graven gesitueerd. De beheersverordening van deze begraafplaats geeft aan dat een algemeen graf een graf is bij de gemeente in beheer waarin aan eenieder de gelegenheid wordt geboden tot het doen begraven van stoffelijke resten van personen van 12 jaar en ouder. Een algemeen graf op deze begraafplaats wordt 20 jaren in stand gehouden. Het is niet mogelijk deze termijn te verlengen. In de algemene graven, dubbeldiep, worden maximaal 2 personen begraven.
De gemeente heeft besloten deze graven te ruimen. In eerste instantie bovengronds, en vervolgens worden ook de stoffelijke resten geruimd. Wij hebben de nabestaanden aangeschreven om dit mee te delen. Inmiddels is bekend geworden dat niet alle nabestaanden destijds ( inmiddels 28 jaar geleden) bewust gekozen hebben voor een algemeen graf. Misschien dat de informatie hierover niet compleet was, of dat de uitvaartondernemingen de betrokkenen onvoldoende hebben geinformeerd. Daarom is ervoor gekozen de nabestaanden de mogelijkheid te geven om de stoffelijke resten te laten herbegraven. Deze herbegraving zal dan plaatsvinden in een eigen graf op de andere begraafplaats in de gemeente. Op deze begraafplaats is hiervoor geen ruimte aanwezig. De begraafplaats is vol.
Een enkeling heeft hierop gereageerd en de herbegraving is goed verlopen.
Het probleem doet zich voor dat een nabestaande niet wil dat het graf van zijn zoon wordt geruimd. Hij geeft aan dat hij niet wist dat het een algemeen graf betrof. Hij geeft aan dat dit hem nooit verteld is. Betrokkene heeft destijds de begrafenis zelf geregeld. Hij heeft geen uitvaartondernemer geraadpleegd. Ik heb gezocht naar bewijzen waarop staat dat het graf van betrokkene een algemeen graf is. Op de aangifte overlijden, staat dat de zoon begraven wordt in een algemeen graf. De vader heeft dit ondertekend. De zoon was destijds 13 jaar oud en zeer plotsling overleden. De vader vertelt dat hij zo emotioneel was dat hij dit niet heeft opgemerkt.
Hier komt bij dat de zoon boven in begraven ligt, en een andere persoon, dus geen familie, onderin. Nu wil het feit dat de nabestaanden van de onderste persoon te kennen hebben gegeven de stoffelijke resten te willen laten opgraven en herbegraven op de andere begraafplaats. Dan zal toch eerst de bovenste persoon opgegraven moeten worden.
Vragen:
Mag de gemeente ruimen? Wat zijn eventueel de juridische gevolgen.
Welke procedure kan betrokkene beginnen als hij het er toch niet mee eens is.
De hem toegestuurde brief betreffende de ruiming van het algemene graf, hebben wij gezien als informatieverstrekking. Kan deze brief ook worden aangemerkt als een besluit, waarop hij bezwaar kan maken?
Met vriendelijke groeten
Antwoord:
Geachte heer,
Het lijkt mij duidelijk dat een algemeen graf een algemeen graf is en geruimd mag worden; dat de vader van de overledene zegt zich dat niet bewust te zijn etc is lariekoek, niet alleen vanwege zijn handtekening, maar omdat al 28 jaar zichtbaar is dat de graven met anderen gedeeld worden. Hij heeft net als iedereen anders de kans om zijn zoon elders her te begraven of niet. Ik adviseer geen uitzonderingen te maken, omdat die nooit verdedigbaar zijn. Wel verdedigbaar is om iedereen hetzelfde te behandelen.
De brief inzake de mededeling van ruiming van het graf is inderdaad alleen informatieverstrekking en heeft geen juridische strekking en gevolgen.
Voor de opgraving en herbegraving van de dieper begraven persoon is verlof van de burgemeester nodig. Ook na 28 jaar en ook als de herbegraving in het kader van een ruiming plaats vindt. Tegen het verlof kan een belanghebbende bezwaar aantekenen. Dat is het tijdstip waarop derden-belanghebbenden in het algemeen iets kunnen. In principe hier ook. Dus kan in principe de 'eigenwijze vader' ook bezwaar aantekenen tegen het verlof tot opgraving. Het verlof tot opgraving kan in het geval van een ruiming niet geweigerd worden vanwege wettelijke of technische redenen, als er geen bijzonderheden zijn. Het verlof beschermt bijvoorbeeld andere kinderen van de overledene of de partner, opdat niet een kind zonder dat anderen er kennis van kunnen dragen, de overledene naar een voor hen onbekend kerkhof kan laten overbrengen, om maar iets te noemen. Vaak wordt geen verlof gevraagd omdat men het overbodige bureaucratie vindt; in de meester gevallen is dat inderdaad een formaliteit, maar er zijn wel degelijk gevallen waar het verlof rechtsbescherming aan derden biedt. In dit geval kan de 'eigenwijze vader' formeel ook bezwaar maken, maar zijn bezwaar zal mijns inziens niet ontvankelijk moeten worden verklaard. En wel omdat hij geen belang meer heeft als de opgraving wordt uitgevoerd. Als de opgraving wordt uitgevoerd, zal namelijk 10 minuten tevoren het graf van zijn zoon worden geruimd. En op dat moment vervalt zijn hele belang bij het graf. En het belang van verzet tegen de opgraving. Tegen de ruiming staat geen rechtsmiddel open, anders dan een civiele procedure of het op een of andere wijze uitlokken van een nieuw besluit (ik kan zo snel niet verzinnen wat en hoe). Maar ik zie niet dat een procedure van de vader enige kans maakt.
Mensen worden beschermd tegen besluiten van de overheid, maar op een bepaald moment houdt die bescherming op. Namelijk als betrokkene zichzelf in de positie heeft gebracht dat hij geen rechten meer heeft. Dat is het geval als het gaat om een algemeen graf en als de termijn verstreken is. Betrokkene kan wel roepen "Dat het graf geruimd mag worden en niet verlengd kan worden is mij 28 jaar geleden niet verteld". Of dat het geval is, is niet te achterhalen. Maar betrokkene had het natuurlijk ook zelf kunnen vragen. Het is de goedkoopste en simpelste smoes om te roepen, en tevens een die helemaal niet serieus hoeft te worden genomen. Juridisch is het niet voor niets dat voor begraafplaatsen beheersverordeningen gelden die openbaar zijn. Dat is om te voorkomen dat mensen kunnen roepen het niet te kunnen weten. Onzin. Men kan bij een gemeente alles opvragen. En het is een kwestie van algemene bekendheid, zeker onder ouderen.
En de oplossing is trouwens ook heel simpel: de zoon kan ook elders herbegraven worden. Dat de vader daar geen zin in heeft, is zijn risico. Nit die van de gemeente.
Kortom, de gemeente mag ruimen en de vader kan juridisch geen bezwaar maken tegen de mededeling dat het graf geruimd wordt. Wel tegen het verlof tot opgraving. Maar bezwaar daartegen van deze vader moet mijns inziens niet ontvankelijk worden verklaard omdat hij geen concreet belang (meer) heeft als het verlof wordt gebruikt.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Spelregels
