Testament, codicil of wilsbeschikking (Kosten begrafenis/graf en wens om in 'gemeente-graf' bijgezet te worden)

4 december 2003

Vraag nummer: 2719  (oude nummer: 3529)

Geachte heer Van der Putten,

Onlangs heeft de gemeente op grond van art. 21 Wlb voorzien in de lijkbezorging van een moeder.
Zoon en dochter wilden hierin niet voorzien en derhalve is moeder 1 diep begraven op de gemeentelijke begraafplaats.

Na een aantal verstuurde brieven heeft de zoon de helft van de overgebleven kosten voldaan.
Het verhalen van de kosten op de dochter loopt nog (art. 22).

Nu uit de zoon zijn wens dat hij na zijn overlijden in het graf van zijn moeder wil worden begraven.
(Gedeeltelijk geeft u in antwoord 1670 in de rubriek Testament: keuzemogelijkheid bij leven. Mijn vraag is beantwoord, maar wil nu verder gaan).

Gemeente is op dit moment rechthebbende.
Kan de zoon nu een testament, codicil of wilsbeschikking (laten) opmaken; waarin zijn wens om in het specifiek genoemde graf van zijn moeder te worden begraven naar voren komt?

Wat zijn de consequenties in deze voor de gemeente? Hoe ver gaat de wens?
Is het dan inderdaad zo dat de wens van betrokkene gerespecteerd dient te worden en de gemeente een procedure op- en herbegraving moet opstarten, waarbij naar alle waarschijnlijkheid "problemen" ontstaan bij toestemming van zus en grafrust moeder?

Maar wat nu wanneer blijkt dat zijn zus deze wens ook op schrift wil vastleggen?
Is het dan zo dat hij "zijn recht" om daar begraven te worden kan versterken door opgenomen te worden als rechthebbende (overnemen van gemeente)?

Bij voorbaat dank,

gemeente XX

Antwoord:

Geachte heer,

Hoe komt u toch telkens aan die prachtige vragen? De werkelijkheid is absurder dan (mijn) fantasie.

Ten eerste: elk kind is hoofdelijk aansprakelijk voor deze kosten van de gemeente. Dus als u de ene helft niet bij de dochter kunt innen, kunt u gewoon nog eens bij de zoon aankloppen. Zoon en dochter zijn ieder voor zich aansprakelijk voor het geheel. Hoe ze dat dan later eventueel onderling regelen, zoeken ze zelf maar uit.

Tweede punt. Ja, de zoon kan best een testament, codicil of andere wilsbeschikking (laten) opmaken waarin zijn wens om in het specifiek genoemde graf van zijn moeder te worden begraven naar voren komt. Alles kan. Iemand kan ook in zijn testament zetten dat hij wenst dat het op de dag van zijn uitvaart niet regent. Alleen hebt u als rechthebbende helemaal niets met die wensen te maken. Uw zeggenschap over het graf weegt zwaarder dan de wens van de overledene. En ik zou als ik u was niet aan een dergelijke wens tegemoet komen, om niet te stimuleren dat van artikel 21 gebruik/misbruik wordt gemaakt.
(Stel je voor dat de wens van de overledene doorslaggevend was; hoeveel mensen zouden dan wel niet de wens te kennen geven om bijvoorbeeld in de Koninklijke grafkelder te Delft begraven te worden? Of in de crypte van de St. Servaes? Of in de Westerkerk? Liefst gratis, natuurlijk.)
Het kan wél, als de zoon alsnog ook de gehele kosten van het graf betaalt: de grafrechten en de onderhoudsbijdragen. Dan kan het graf op zijn naam worden gezet en dan kan hij beslissen dat hij er later zelf ook bij in begraven wordt.
Even voor de trouwe lezers die de problematiek wellicht niet helemaal begrijpen: de gemeentelijke begraafplaats in een zuidelijk historisch stadje, waar het hier om gaat, kent geen algemene graven. Anders was mevrouw dáár wel in begraven. De gemeente heeft alleen eigen graven en urnengraven.

Punt drie: als de zoon het grafrecht zou overnemen onder volledige betaling van de kosten, dan kan hij van het graf geen gebruik maken, als hij binnen 10 jaar komt te overlijden. Want dan ligt zijn moeder in de weg. Je zou normaal aan opgraven en dieper herbegraven kunnen denken, maar hier gaat het om een situatie die de zoon zélf geschapen heeft. Als hij wel en tijdig de begrafenis van zijn moeder zelf had geregeld en betaald, had dit voorkomen kunnen worden. Het ligt in de rede om de gevolgen van het niet-handelen voor zijn risico te laten komen. Enfin, maar dat moet in het geval dat de zoon op korte termijn zou overlijden, de burgemeester maar afwegen als hij moet oordelen over het verlof tot opgraving.
Overigens zou voor een verlof tot opgraving geen toestemming van de zus nodig zijn. Die is geen rechthebbende. De rechthebbende is de enige persoon die toestemming hoeft te geven voor een opgraving; geen familieleden.

Punt vier. Wat voor de zoon geldt, geldt ook voor de zus/dochter. Overigens kan een graf slechts één rechthebbende hebben.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten

Zijn kinderen verplicht de uitvaart van hun ouders te betalen?


Kunnen nabestaanden een uitvaart bijwonen die door de gemeente wordt geregeld?