Vergoeding uitvaartkosten door gemeente.

18 november 2003

Vraag nummer: 2651 (oude nummer: 3405)

De gemeente weigert uitvaartkosten overleden kennis te vergoeden omdat wij zelf een uitvaartondernemer opdracht hebben gegeven (dit had haast) en omdat er voldoende saldo in de nalatenschap zou zijn (dit is niet waar; er was slechts 900 euro, de gemeente keek ten onrechte naar het hele jaar; de uitvaart kostte 4.065,06 euro). Kunnen wij alsnog vergoeding van de gemeente eisen?

Antwoord:

Geachte heer,

In uw vraag worden hier een paar dingen door elkaar gehusseld. Althans qua verplichtingen van de overheid.

De gemeente is wettelijk verplicht (artikel 21 en 22 Wet op de lijkbezorging (Wlb)) om een uitvaart te verzorgen als niemand anders hier voor zorgt. Dat hoeft de gemeente niet onmiddellijk te doen, alleen als (na zoeken van nabestaanden en een paar dagen) duidelijk is dat niemand anders iets doet. De gemeente betaalt dan ook de uitvaartondernemer die e.e.a. uitvoert en heeft het wettelijke recht om de kosten te verhalen op de nalatenschap en op directe nabestaanden (echtgenoot, kinderen). Het principe van de Wlb is 1) dat de gemeente in het belang van de volksgezondheid en openbare orde zorgt dat overledenen 'bezorgd' worden en 2) dat nabestaanden zelf de kosten moeten dragen en niet de belastingbetaler.

Maar als een kennis van de overledene de uitvaart verzorgt, is er geen enkele reden waarom de gemeente de uitvaartkosten zou vergoeden. Probleem 1 (bezorging van de doden) is niet meer aan de orde.
Een opdrachtgever voor een uitvaart is zelf verantwoordelijk, ook financieel. Alleen als de uitvaart wordt geregeld door bijvoorbeeld een kind dat zelf de kosten onmogelijk kan dragen, is het denkbaar dat dat kind aanspraak kan maken een financiële bijdrage van de gemeente in de vorm van (bijzondere) bijstand op grond van de Algemene bijstandswet (Abw). Ik denk niet dat een kennis van de overledene een dergelijke aanspraak kan maken. Maar ik weet veel te weinig van de Abw om dat met 100% zekerheid te kunnen zeggen. Ik vind het eigelijk al (te) ver gaan als de gemeente inhoudelijke argumenten heeft zoals de stelling dat de nalatenschap voldoende saldo heeft. Als ik gemeente was zou ik dat niet eens onderzoeken. Het lijkt me niet relevant. Voor de toepassing van de Wlb is het in ieder geval niet relevant, maar - zoals gezegd - ik weet veel te weinig van de Abw.

Ik heb in een aantal eerdere vragen ook geantwoord dat men erg voorzichtig moet zijn om een uitvaart te gaan regelen, als niet duidelijk is wie de kosten gaat dragen en of die uit de nalatenschap voldaan kunnen worden. Een uitvaart heeft altijd haast, maar denkbaar is ook dat men met een uitvaartverzorger alleen afspraken maakt over de eerste verzorging (weghalen overledene uit woning en bewaren in mortuarium) en niet over het hele uitvaarttraject. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de situatie dat iemand op zaterdag overlijdt en de gemeente pas maandag bereikbaar is voor overleg. Dan kan sprake zijn van zaakwaarneming voor de gemeente.

Als de gemeente niet zelf opdrachtgever van de uitvaart is, zie ik geen rechtsgrond voor enige vergoeding.
Terzijde merk ik op dat als de gemeente (sociale dienst) de uitvaart zou regelen, die kosten waarschijnlijk veel lager zouden kunnen zijn dan de 4.000,- euro die u noemt. Ik denk dan aan ongeveer de helft.

Jurisprudentie over de situatie dat een gemeente weigerde om de kosten van een uitvaartondernemer te vergoeden, is opgenomen in het Thematisch handboek lijkbezorging (uitg. SDU).

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten


Zijn kinderen verplicht de uitvaart van hun ouders te betalen?


Kunnen nabestaanden een uitvaart bijwonen die door de gemeente wordt geregeld?