Meldplicht voor gemeente aan nabestaanden bij overlijden? Jazeker!
26 januari 2016
Vraag nummer: 45007
Mijn vader woonde de laatste maanden van zijn leven op een gesloten afdeling van een ggz instelling. Enkele jaren daarvoor had hij het contact met zijn kinderen verbroken. Na zijn overlijden is de uitvaart via de gemeente overgedragen naar een uitvaartonderneming. Niemand heeft een poging gedaan om nabestaanden te informeren. "Behalve namen en geboortedata van de kinderen waren er geen contactgegevens bekend", aldus de uitvaartonderneming. Hoewel vader geen contact wilde hadden ik als dochter, net als mijn broer en zus, graag de gelegenheid gekregen om afscheid te nemen en de uitvaart te verzorgen. Heeft de gemeente of de ingehuurde uitvaartondernemer niet de plicht om contact te leggen met de nabestaanden en ze te informeren?
Antwoord:
Geachte mevrouw,
De gemeente heeft zeker de plicht om de kinderen van een overledene te zoeken en hen in de gelegenheid te stellen om de uitvaart te regelen. Althans in het geval dat niemand anders aanstalten maakt een uitvaart te regelen.
(NB: Gewoonlijk informeert een gemeente nabestaanden nooit over het overlijden van een kind / broer / zus / zwager / schoondochter / ouder, grootouder / kleinkind etc. Daar is geen enkele verplichting toe en het is praktisch ondoenlijk. Ik merk het nadrukkelijk op, omdat ik er later vragen van andere lezers over kreeg).
Artikel 21 van de Wet op de lijkbezorging regelt de lijkbezorging van gemeentewege. Lid 1 van artikel 21 begint: "Indien niemand voorziet in de lijkschouwing en lijkbezorging overeenkomstig de wet, draagt de burgemeester daarvoor zorg." Het allereerste wat een gemeente moet doen is het zoeken van directe nabestaanden om hen in de gelegenheid te stellen de uitvaart te regelen. Pas als er geen nabestaanden gevonden kunnen worden omdat er geen echtgenoot/partner, kinderen of broers en zussen e.d. zijn, of wanneer die weigeren de uitvaart te regelen, behoort de gemeente in actie te komen. Dat is de strekking van de eerste volzin van artikel 21.
De gemeente heeft de mogelijkheid om via de BRP (de Basisregistratie Personen, zeg maar de vroegere Burgerlijke Stand) de kinderen op te sporen. Dat doen gemeenten ook als ze later moeten bepalen bij wie en waar ze de kosten kunnen verhalen. Dat behoren zij meteen te doen, bij de start van een eventuele uitvaart door de gemeente.
Bijvoorbeeld ook als iemand bijvoorbeeld slachtoffer wordt van een auto-ongeval of bij andere calamiteiten gaan politie en gemeente altijd meteen op zoek naar nabestaanden. Dat dat hier niet gebeurd is, is een onvergeeflijke fout van de gemeente.
De rol en verantwoordelijkheid van de uitvaartondernemer liggen een beetje lastig. Hij heeft niet de plicht en ook een beperkte mogelijkheid om nabestaanden op te sporen. Hij beschikt niet over het BRP, maar wel over een telefoonboek en internet. Maar het moet ook niet zo kunnen zijn dat een ondernemer zich meteen op de uitvaart stort om te voorkomen dat er later nog eens kinderen zouden kunnen komen die voor een andere ondernemer zouden kunnen kiezen.
Ook is het een vraag of de GGZ-instelling zelf contact heeft gehad met de gemeente, dan wel alleen met de ondernemer. En dat het hele contact via de ondernemer is gelopen. Heeft de ondernemer dan wel de adequate gegevens aan de gemeente overgebracht, is de vraag.
Met gegevens als namen en geboortedata kunnen je mensen tegenwoordig soms al via Google of Facebook vinden.
Ik kan mij praktisch voorstellen dat e.e.a. wat lastiger loopt als iemand in het weekeinde overlijdt, als het gemeentehuis gesloten is. Een verpleeghuis of instelling wil de overledene meestal zo snel mogelijk kwijt zijn en begint dan soms ook druk uit te oefenen op een uitvaartondernemer.
Maar toch, iedere partij heeft wel de morele plicht om de juiste gegevens aan de gemeente aan te reiken. En om niet eerder met het 'definitief' regelen van de uitvaart te beginnen, voordat vast staat dat er geen nabestaanden zijn die de uitvaart zelf willen regelen. En hier was toch al bekend dat er kinderen waren. De gemeente is verantwoordelijk voor de regie van het hele proces.
Ik zou als ik u was waarschijnlijk behoefte hebben aan een diepgaand gesprek met alle betrokken partijen om te horen wat er wanneer precies door wie is gedaan.
Ik zou in uw geval ook overwegen om de kosten van de uitvaart door de gemeente niet te betalen, stel dat de gemeente die zou willen verhalen. Hier is zo'n fundamentele fout gemaakt, dat het nu in rekening brengen van de kosten door de gemeente mij ongepast voorkomt. Ik acht de kans groot dat, als men de fout inziet, de gemeente de kosten voor eigen rekening neemt.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartmarkt.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
