(Plaats van) opbaren
1 oktober 2002
Vraag nummer: 1209 (oude nummer: 1547)
Mon Jun 22 12:26:46 1998
Beste meneer van Putten, Kan iemand zich laten opbaren waar hij maar wil, dwz ergens anders dan thuis? Kan hij ook aangeven (in een testament) hoe lang of kort na zijn dood hij dat wil? Kan dat ook als er geen duidelijke oorzaak van overlijden is vastgesteld? Toevalligerwijs stel ik mijn vragen ook in het kader van een scenario.
Bij voorbaat dank,
Lidy
Antwoord:
Mon Jun 22 15:54:05 1998
Beste Lidy,
1. Ja, iedereen kan zich laten opbaren waar hij maar wil. Het hoeft dus niet per se in een mortuarium of thuis. Het kan ook bij vrienden, in een clubhuis, gemeenschapshuis, in een kerk, op het werk, zelfs in de open lucht.
Om praktische redenen is echter niet elke locatie aan te bevelen. In een mortuarium wordt een lichaam gekoeld. Bij thuisopbaring wordt vaak ook de kist op een koelplaat gelegd. Op veel andere locaties zal dat ook kunnen. Maar een langdurige opbaring zonder een dergelijke voorziening wordt steeds onaangenamer door de ontbindingsverschijnselen, het vochtverlies en de reuk. En alternatief voor koeling is thanatopraxie (zie elders op deze site), maar dat zal pas over enige tijd wettelijk mogelijk zijn.
2. Jazeker! Uiteraard kan iemand in een testament aangeven hoe lang of kort hij na zijn dood opgebaard wil worden. Dat hoeft hij niet eens in een testament te regelen. Een testament is tamelijk zwaar en vooral is bedoeld voor vermogensrechtelijke regelingen (wie krijgt huis, geld, voogdij van kleine kinderen etc. na iemands dood). Men kan het in een codicil of andere verklaring regelen. Ik heb ook al eens de vraag gesteld gezien in wilsbeschikkingen van uitvaartverzekeraars voor hun klanten.
Men kan dus zelf kiezen hoe lang men opgebaard wil worden, maar men is natuurlijk wel gebonden aan de wettelijke termijnen voor lijkbezorging. Het lijk moet immers uiterlijk de 5e dag na die van het overlijden worden begraven of gecremeerd. Al zijn daar soms ook uitzonderingen op mogelijk.
3. Kan het thuis of elders opgebaard worden ook als er geen duidelijke oorzaak van overlijden vastgesteld is? Met deze vraagstelling kan ik niet zo goed uit de voeten.
Het gaat er niet om of de doodsoorzaak duidelijk of onduidelijk is, maar of er sprake is van een natuurlijke dood (ouderdom, ziekte), dan wel van een onnatuurlijke dood (misdrijf, ongeluk).
Er kan sprake zijn van een natuurlijke dood, waarbij het toch niet helemaal duidelijk is wat de doodsoorzaak was (oudere mensen hebben soms meerdere kwalen; bij ziektes treden complicaties op). In dat geval mag er gewoon opgebaard worden.
Soms is sprake van een onnatuurlijke dood met een hardstikke duidelijke doodsoorzaak (het hoofd is van de romp gescheiden). Dan zal er eerst onderzoek aan het lijk plaats moeten vinden om uit te zoeken of sprake is van een ongeluk of een misdrijf. Als dat duidelijk is en geen nader onderzoek meer nodig is, kan het lijk worden opgebaard. Soms is het onderzoek van de gemeentelijke lijkschouwer iets dat ter plekke kan geschieden en 5 minuten duurt; soms is dagenlang onderzoek in een gerechtelijk laboratorium nodig.
Het is wel spannend hoor, al die scenario's in de vraagstellingen. Ik denk dat je zo voldoende gegevens hebt om, afhankelijk van de doodsoorzaak en andere omstandigheden, een realistisch verhaal te kunnen neerzetten.
Ik wens ook jou veel succes met jouw scenario.
mr W.G.H.M. van der Putten
22 juni 1998
