Case verdeling erfenis

2 februari 2002

Vraag nummer: 741  (oude nummer: 833)

Fri Mar 3 16:02:51 2000

Van een gezin bestaande uit vader moeder en 4 kinderen, overlijdt de moeder onder verdachte omstanigheden. De ouders waren gehuwd in gemeenschap van goederen. Zij hebben 4 kinderen. Drie kinderen zijn gehuwd. In elk van deze huwelijken zijn twee kinderen geboren. De jongste dochter is 14 jaar. Uit een eerder huwelijk heeft de moeder een kind, waarvan niet bekend is of die nog leeft. De oudste zoon heeft bij zijn huwelijk van zijn ouders een stuk grond gekregen ter waarde van 50.000 gulden. De totale nalatenschap bedraagt 500.000 gulden Het is niet bekend of de overledene een testament heeft opgesteld. Na onderzoek van bovengenoemde verdachte omstandigheden blijkt dat de jongste zoon zijn moeder heeft vermoord. Hij heeft door zijn daad zoveel gewetenswroeging dat hij zelfmoord pleegt. Hoe groot is gedeelte dat iedere erfgenaam uit de nalatenschap krijgt en waarom?

Antwoord:

Sat Mar 4 21:36:40 2000

Geachte heer of mevrouw,

U legt een case inzake vererving voor. Dat is eigenlijk een vraag voor de notaris (www.notaris.nl) en heeft niets van doen met lijkbezorgingsrecht, waarvoor deze adviesrubriek is bedoeld. Uw vraagstelling lijkt op een tentamenvraag voor notariaatstudenten. Maar ik houd wel van een puzzeltje, dus wil ik eens een gooi doen.

De totale nalatenschap is ƒ500.000,-. U stelt de vraag/gegevens wat onzuiver, want het is onduidelijk of u het totale vermogen van het echtpaar op het moment van overlijden van de moeder bedoelt (en dan is het geen nalatenschap, want vader leeft nog), dan wel het deel van de overleden moeder.
Ik ga er maar van uit dat u het totale vermogen bedoelt (bezittingen zoals eventueel eigen huis, spaargeld, waardevolle goederen, obligaties etc. minus hypotheek en andere schulden). Dan is het helft daarvan van de vader; de andere helft is de nalatenschap van de moeder. De nalatenschap van moeder van ƒ250.000,- wordt verdeeld onder de echtgenoot en kinderen, in gelijke delen. Als er een testament is kan de verdeling iets anders uitvallen, maar dat is niet bekend, dus geen gegeven om rekening mee te houden.
Er is 1 echtgenoot, er zijn 4 kinderen uit het (laatste) huwelijk en er is 1 kind van moeder uit een eerste huwelijk. In principe zijn er dus 6 personen, die delen. U schrijft dat van het kind uit het eerste huwelijk niet bekend is of dat nog leeft. Daar kunnen we dus in eerste instantie geen rekening mee houden. Voor dat kind moet een deel worden gereserveerd. Als later blijkt dat dit kind overleden is, gaat diens deel naar diens erfgenamen. Als dat kind zonder erfgenamen overleden is, schrappen we dat deel en wordt niet door 6, maar door 5 gedeeld. Maar dat moet later nog blijken. Niet voor niets moet een notaris soms wat rechercheren om de juiste verdeling te bepalen.
De jongste zoon heeft moeder vermoord. Dat maakt op zich voor het erfrecht niet uit. Dat kind heeft recht op een deel van de erfenis. Wel kan een moordenaar (door de rechter) onwaardig worden verklaard om te erven, zodat diens deel geschrapt kan worden. In dit geval heeft de zoon zelfmoord gepleegd (maar is hij niet voor de moord veroordeeld en niet onwaardig verklaard). Hij had echter 2 kinderen, begrijp ik uit uw case. Nu deze zoon feitelijk al geërfd heeft (want dat gebeurt in een fractie van een seconde na het overlijden van moeder; zo snel zal hij niet zelfmoord hebben gepleegd), komt diens deel toe aan zijn 2 kinderen. Het bedrag van 250.000,- wordt gedeeld door 6: 41.666,- en nog een paar cent voor de echtgenoot, voor de 3 kinderen uit het laatste huwelijk en voor het kind uit het eerste huwelijk zonder bekende verblijfplaats. De 41.666,- voor de moordenaar wordt verdeeld tussen zijn 2 (klein)kinderen. De andere kleinkinderen krijgen niets.
Dat de oudste zoon bij zijn huwelijk al een stuk grond heeft gehad, is niet relevant. Soms moet bij de berekening van de legitieme portie wel eens rekening worden gehouden met giften, maar dat is hier niet aan de orde. We gaan normaal niet berekenen wat ieder kind gedurende zijn/haar leven bij verjaardagen, diploma-uitreikingen en huwelijk aan dinkytoys, washandjes, grond of oorbellen heeft gehad om dat later met de erfenis te verrekenen.
Ik vermoed dat u het antwoord op de vraag zelf al hebt en hoop dat mijn gepuzzel een beetje in de buurt komt.

mr W.G.H.M. van der Putten

4 maart 2000