Overdracht rechten van 2 urnen
12 september 2024
Vraag nummer: 68946
Mijn moeder en zusje zijn begin jaren 70 overleden en gecremeerd en daarna in de urnentuin bij het crematorium geplaatst.
Een aantal jaren geleden is het geruimd en ligt nu in de opslag bij het crematorium.
Mijn oudere broer die rechthebbende was heeft zijn rechten laten verlopen en die rechten liggen nu bij het crematorium.
Wij hebben geen contact met mijn broer en hij wil dit ook niet.
Graag nemen wij de assen over om het zelf een bestemming te geven uit respect.
De directie van het uitvaartcentrum te Dieren in Gelderland zegt door afspraken hieraan niet te willen meewerken door gemaakte afspraken in dergelijke situaties.
Wel mogen we aanwezig zijn bij een eventuele uitstrooiing bij het strooiveld aldaar.
Echter hebben wij ergens gelezen dat als andere familieleden zich melden het as wettelijk mogen opeisen.
Wij willen graag horen wat de wet hierover zegt.
Met vriendelijke groet,
Cees de Vxx
06-XXXXXXXX
Antwoord:
Geachte heer,
De wet zegt niets over deze situatie.
Maar hier is wel het recht op van toepassing. Wat ik versta onder 'het recht' is breder dan alleen 'de wet'. Want onder het recht vallen niet alleen wetten, maar ook contracten, afspraken en rechterlijke uitspraken. En daar kun je wel iets mee in deze situatie.
Wat bedoelt de beheerder van het crematorium en uitvaartcentrum in Dieren met 'gemaakte afspraken in dergelijke situaties'? Concrete afspraken met uw broer, of wat in het algemeen gebruikelijk is te doen in Dieren?
Ik zie een groot verschil tussen die 2 situaties.
1.
Als uw broer heeft afgesproken dat de urnengraven van uw moeder en zusje in de urnentuin zouden worden opgeheven en dat de as verstrooid zou worden, heeft het crematorium een overeenkomst waar zij zich in beginsel aan moet houden. Maar dan zou ik, als ik u was, een afschrift van die overeenkomst willen zien, samen met een rekening voor die extra specifieke dienstverlening.
Ik heb de indruk dat een dergelijke overeenkomst niet bestaat, want waarom liggen de asbussen dan enkele jaren in de opslag? Het is niet logisch en aannemelijk dat iemand na het einde van de gebruiksrechten van een urnengraf de afspraak maakt dat de as pas over 2 of 3 jaar verstrooid wordt. Dat doe je dan na een paar dagen of een paar weken.
2.
Ik vermoed dat het crematorium wil doen wat standaard in de wet staat: asbussen kunnen door de houder van de plaats van bijzetting worden geruimd door verstrooiing. Daar hoeft niet extra voor betaald te worden; dat is gewoon het slotstuk van de bijzetting in een urnengraf. Het ruimen heeft ook geen haast; de houder kan dat doen op het moment dat hem dat uitkomt.
In beide situaties is het zo dat u tussenbeide kunt komen om een andere bestemming aan de as te geven. Als u er in goed overleg niet uitkomt, betekent het eerste geval dat u een rechtszaak zou kunnen aanspannen tegen uw broer en het crematorium samen; in het tweede geval alleen tegen het crematorium. Uw broer heeft in het tweede geval geen rechten en zeggenschap.
De verstrooiing in het tweede geval komt - oneerbiedig gezegd - neer op het weggooien van de as. Als het crematorium de as toch weg gooit, zich er van ontdoet, is het erg onaardig als zij de as niet afstaat aan een nabestaande voor wie de as nog emotionele waarde heeft. Het crematorium heeft geen belang, u wel. Juridisch gezien zou er sprake kunnen zijn van misbruik van recht.
De afgelopen decennia zijn er regelmatig rechtszaken geweest over de bestemming van as. Het waren dan veelal nabestaanden die van mening verschilden over de vraag of de as bewaard moest worden, dan wel of de as verstrooid moest worden. De rechters waren dan unaniem in hun beslissingen: de as moest bewaard blijven.
Dat rechters in tientallen jaren in dezelfde soort rechtszaken altijd hetzelfde beslissen, is best bijzonder. Rechtspraak is vaak grillig. Bij rechtszaken over opgravingen bijvoorbeeld, werd dat bij ruim 100 rechtszaken in ongeveer 50% van de gevallen wel toegestaan, en voor de overige 50% niet. Waarom wel en waarom niet, kan ik u niet zeggen; de vonnissen en uitspraken zijn lang niet altijd duidelijk gemotiveerd. Maar de uitspraken over het wel of niet bewaren of verstrooien van as waren unaniem: as moet zo lang mogelijk bewaard worden als iemand daar behoefte aan heeft. Verstrooien kan later altijd nog.
Er is alleen een uitzondering als de overledene zelf gekozen heeft voor verstrooiing. Maar als de asbussen van uw moeder en zus al zo'n 50 jaar begraven/bewaard zijn, zal nu niemand meer kunnen stellen dat het de wens van de overledene was dat de as verstrooid zou worden.
De rechtszaken over de volgende bestemming van de as gingen bijna altijd tussen nabestaanden onderling. Ik kan me geen zaak herinneren tussen een nabestaande en een crematorium dat as wilde ruimen. Ik kan meteen zeggen dat het belang van een nabestaande om as te krijgen en te behouden natuurlijk veel groter is dan een crematorium dat een asbus wil ruimen. Ik schat dat kans dat een eventuele rechtszaak door u gewonnen wordt, op basis van hetgeen u in uw vraag vertelde, in op 99,9%.
Als er nog andere relevante aspecten zijn, die u niet genoemd hebt, kan ik die natuurlijk niet in mijn overwegingen betrekken.
Er is nog ander goed nieuws te melden, namelijk dat geen dure rechtszaak nodig is.
U kunt de kwestie eerst nog eens bespreken met de directie van het crematorium. Ik kan me voorstellen dat zij bij nader inzien van mening verandert en u de as geeft.
Als dat niet het geval is, kunt u overwegen om een klacht in te dienen bij de Ombudsman Uitvaartwezen. Zie voor de mogelijkheden, procedure en voorwaarden www.ombudsmanuitvaartwezen.nl. Deze procedure is voor u kosteloos.
Als u deze zaak nog eens bij het crematorium aankaart, kunt u zeggen dat u overweegt om de Ombudsman in te schakelen en haar verzoeken om de as niet te verstrooien voordat de Ombudsman een uitspraak heeft gedaan.
Ik heb er geen bezwaar tegen als u een print van mijn visie op deze kwestie aan het crematorium of de Ombudsman overlegt.
Zie de vergelijkbare vragen in de subrubriek 'Keuzes en zeggenschap over as'.
Ik heb uw volledige naam en telefoonnummer vanwege uw privacy onder de vraag verwijderd.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals voor de vraag of men verplicht is een uitvaartondernemer in te schakelen:
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
TIP
www.urnenwinkel.nl. De mooiste collectie urnen voor de beste prijs.
