Verwijderen grafmonument door natuursteenbedijf niet toegestaan wegens onroerende zaak?

12 december 2006

Vraag nummer: 4572  (oude nummer: 8625)

Volgens de algemenen voorwaarden wil natuursteenbedrijf grafmonument verwijderen. Echter, op grond van uitpraak Rechtbank Breda 31 aug 1993, NJ 1995/335 zou monument onroerende zaak zijn en niet verwijdert mogen worden. Is dat juist ?

Antwoord:

Geachte heer of mevrouw,

Inderdaad is een grafmonument door de plaatsing op een grag eigendom geworden van de eigenaar van de begraafplaats. Dat betekent dat de eigenaar de begraafplaats toestemming moet geven voor verwijdering. De leverancier kan zich echter beroepen op eigendomsvoorbehoud. Hoe die twee rechten of aanspraken van deze twee partijen tegen elkaar in werken, is nog nooit door een rechter beslist.
Maar duidelijk is wel dat als de eigenaar van de begraafplaats geen toestemming geeft voor verwijdering, hij onverschuldigd verrijkt is en de kosten van het monument aan de leverancier moet vergoeden. De meeste eigenaren van begraafplaatsen zijn daar niet toe bereid. De rechthebbende van het graf, die de steen niet betaalt, zou de lachende derde zijn.
De leverancier mag als de eigenaar van de begraafplaats niet wil betalen, alleen al daarom de steen wegnemen.

Het zou maatschappelijk ook zeer ongewenst zijn als een leverancier geen betaling krijgt én ook zijn goed niet terug kan nemen. Dan betaalt straks nooit iemand meer iets, levert niemand iets en valt de economie stil. Stel dat zo'n kwestie een rechtszaak zou worden - wat af te raden is omdat die waarschijnlijk duurder is dan de steen - dan zal de rechter zeker oordelen dat de leverancier betaald moet worden. Eerst door de opdracht gegeven hebbende nabestaande, maar als die in gebreke blijft door de eigenaar van de begraafplaats als die weigert de steen terug te laten nemen.

De kwestie uit 1993 te Breda is bedoeld in vraag 2014 (als eerste zaak waar later meer principieel de Hoge Raad over besloot).

Uw vraag is in diverse vormen al eerder aan de orde geweest in de vragen 2018 en jonger, vooral in vraag 2027, in de sub-rubriek 'Grafsteen / Monument' van de rubriek 'Begraven'.

Het antwoord op deze vraag is ook te vinden in het boekje 'Vraagbaak Begraven en cremeren', uitgave SDU (www.sdu.nl).

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten