Openen van een gereserveerd graf. Grafschennis?
24 november 2023
Vraag nummer: 67569
Geachte heer van der Putten,
Op 22-11-2022 is mij het uitsluitend recht verleend op een particuliergraf met een uitgifte termijn van 30 jaar.
Het betreft een reservering en wel het laatste graf op een vak wat bijna vol is.
Op 17 november was het vak vol, op 18 november constateer ik tot mijn schrik dat dat mijn grafruimte is geopend en gesloten.
Uit navraag bij de gemeente blijkt dat het verkeerde graf is geopend en bij ontdekking van de fout vrij snel weer is gesloten.
De schuld wordt voor 100% gelegd bij de aannemer.!
De gemeente maakt zich er mee af door te stellen dat er feitelijk niets is veranderd en sluit af met excuus voor het ongemak.
Dat is wel heel kort door de bocht.
Wat is u advies,
Met dank voor uw medewerking
Met vr. groet, A.van Wingerden
Antwoord:
Geachte heer,
Grafschennis is dit zeker niet. Artikel 149 van het Wetboek van Strafrecht luidt als volgt: “Hij die opzettelijk een graf schendt of enig op een begraafplaats opgericht gedenkteken opzettelijk en wederrechtelijk vernielt of beschadigt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de derde categorie.”
Wat voor de schending van het graf en de strafbaarheid cruciaal is, is dat het met opzet moet zijn gebeurd. Een aannemer die per ongeluk een graf opent, doet wel iets wat niet mag, maar niet opzettelijk. Dan is het geen grafschennis.
Denk ook aan andere situaties. Iemand die een paar viooltjes op een graf plant, doet wel iets wat eigenlijk niet mag, namelijk (een beetje) in het graf graven. Maar er is geen doel om het graf te beschadigen of te vernielen. En als er een kist of urn in het graf begraven wordt, wordt er ook in het graf gegraven, maar is er geen doel om het graf te beschadigen. Het doel is doorslaggevend voor de strafbaarheid.
Denk ook maar eens aan heel andere situaties. Wanneer iemand met een mes in het lichaam van iemand anders snijdt, hangt het van de situatie en het doel af of dat een strafbare handeling is. Als dat 's nachts op straat door een willekeurige persoon gebeurt, is het strafbaar. Maar als het in een ziekenhuis door een chirurg gebeurt, niet.
Ik kijk nog eens even verder. Wat kun je in het Nederlands recht nog met deze situatie. Hebt u bijvoorbeeld recht op een schadevergoeding?
Om een schadevergoeding te kunnen krijgen, moet er eerst sprake zijn van schade. Daar heb ik u niet over gehoord. Als er al een monument zou liggen, dat door de actie beschadigd is, zou er schade kunnen zijn. Als er een beplanting op het graf zou staan die nu verwijderd is, zou er ook schade kunnen zijn.
Wie is dan aansprakelijk voor de schade? Dat was de partij die verantwoordelijk was voor het openen van het graf. Een aannemer heeft het graf geopend. Als de aannemer de instructie had om een ander graf te openen, ligt de fout en de verantwoordelijkheid bij de aannemer. Als de gemeente de locatie van uw graf genoemd heeft bij de aannemer om te openen, ligt de fout bij de gemeente.
Maar ja, er moet ook wel echt iets kapot zijn, wil er schade zijn. Alleen het openen en sluiten van het graf geeft geen schade.
U bent geschrokken, schrijft u. Dat snap ik, dat zou ik ook zijn. Maar schrik is geen schade.
Misschien bent u er niet gerust op dat het graf alleen is geopend en weer is gesloten zonder dat er iets is gebeurd. Dan zou u bij de gemeente kunnen vragen om samen te onderzoeken of er toch niet een kist is het graf is geplaatst. Dan kan gebeuren door met een lange dunne ijzeren staaf in het graf te prikken. Dan voel je of er weerstand is door de aanwezigheid van een kist.
De gemeente zal hier waarschijnlijk niet voor voelen, omdat er niets of niemand begraven is. Dat zal hoogstwaarschijnlijk ook zo zijn. Maar in deze situatie rust op de gemeente als eindverantwoordelijke voor de begraafplaats wel de verantwoordelijkheid om eventuele onrust over het graf weg te nemen. Het prikken met een prikstok in een graf is een kwestie van een paar minuten. Het kost veel minder tijd om dat even te doen dan om er een discussie over te voeren.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Hoe kan een graf voor eeuwig blijven bestaan?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
