2 december 2002
Vraag nummer: 1838 (oude nummer: 2210)
Mon, 2 Dec 2002 12:47
Geachte heer,
Mijn broer is onlangs overleden. Na een mislukt huwelijk en een daaropvolgende scheiding, woonde hij 3 jaar gelukkig samen met een vrouw. Helaas is daar nu een einde aan gekomen. Voor de wet was de relatie die hij met laatstgenoemde vrouw had, niets. Ze hadden immers geen samenlevingscontract. Zijn vriendin en onze familie hebben de begrafenis geregeld. Nu wil zijn vriendin overgaan tot de aanschaf van een grafsteen. Kan zij dat buiten de erfgenamen (1 kind van 17 en een kind van 10 uit zijn vorige huwelijk) doen zodat zij de kosten hiervan uit de nalatenschap van mijn overleden broer kan betalen ?
Vriendelijke groet.
Mevr. Bender
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Als er geen samenlevingscontract is, wil dat niet zeggen dat een samenlevingsrelatie wettelijk 'niets' is. Althans niet voor de Wet op de lijkbezorging. Die wet stelt - al vele jaren - de feitelijke partner (met of zonder samenlevingscontract) gelijk aan een echtgenoot/echtgenote of een geregistreerde partner. Had u niet gedacht, hè? Maar de wetgeving is soms eigentijdser dan men denkt.
Ook de regels van begraafplaatsen stellen nabestaanden-zonder-samenlevingscontract niet achter op nabestaanden-met-contract (zoals echtgenoten).
Wie de grafsteen koopt en daar over beslist, hangt niet af van de vraag wie erfgenaam is, maar op wiens naam het graf staat. Als het een eigen graf is, is dat de rechthebbende op het graf. Als het een plaats in een algemeen graf is, is het de persoon die de begrafenis heeft geregeld (in sommige beheersverordeningen en beheersreglementen van begraafplaatsen wordt zo'n persoon ook wel 'de gebruiker' genoemd. De gebruiker heeft dan net als de rechthebbende zeggenschap over het grafmonument).
De kosten van de begrafenis èn de kosten van een grafmonument behoren tot de kosten die uit de nalatenschap betaald kunnen worden. De vriendin is weliswaar geen erfgenaam, maar ze treedt hier als het ware op als zaakwaarnemer. Het beste is het natuurlijk om e.e.a. in zo goed mogelijk overleg met de erfgenamen (de kinderen van uw broer en hun wettelijke vertegenwoordiger, waarschijnlijk de eerste echtgenote) te doen. Maar als dat overleg niet goed mogelijk is en de zaak uiteindelijk 'hard' zou moeten worden gespeeld, is het zo dat de vriendin als rechthebbende of gebruiker over de grafsteen beslist en dat de kosten door de erfgenamen moeten worden gedragen.
Dat kan in sommige situaties aanleiding geven tot veel gekrakeel en ruzie, helaas.
Maar stel dat de zaak erg hoog zou oplopen en het een zaak voor de (kanton)rechter wordt, dan zal die beslissen dat de kosten van de grafsteen, ook al is die door een ander uitgezocht, tot de kosten van de nalatenschap behoren en door de erfgenamen gedragen moeten worden.
Dit soort feitelijk moeilijke situaties (juridisch is het allemaal wel helder, maar er is dan praktisch wel een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen), moet men toch zoveel mogelijk zien te voorkomen. Daarom, als men een nieuwe partner heeft, is het belangrijk om e.e.a. juridisch en feitelijk helder te maken door een testament te maken. Voor uw broer en zijn vriendin te laat, maar ik noem het maar weer voor andere lezers.
mr W.G.H.M. van der Putten
2 december 2002
Spelregels
