Opnieuw begraven in bestaand graf
2 april 2006
Vraag nummer: 4353 (oude nummer: 7787)
Geachte heer,
Ruim 25 jaar geleden is de wegens toen ruimtegebrek een alg begraafplaats door de gemeente aangelegd, om overledenen uit de parochie te gaan begraven. Sommige graven van het oude rk kerkhof zijn toen verplaatst naar de nieuwe begraafplaats. Omdat er nog steeds mensen zijn die op het oude kerkhof een dubbelgraf hebben komen er incidenteel nog begravingen voor. Kerkhof is niet gesloten verklaard. Nu gaan er stemmen op om weer op het kerkhof te gaan begraven. Gemeente staat niet te springen, maar een van de rechthebbenden op een graf op het oud kerkhof kwam met een "oplossing".
Hij zei: ik wil de stoffelijke resten van mijn ouders opgraven en cremeren. Daardoor is er in het graf niemand meer begraven, het grafrecht zit er nog op, ik doe geen afstand hiervan, dus zou ik zelf hier in begraven kunnen worden.
Je moet uitdrukkelijk afstand doen van een nog bestaand grafrecht (grafrecht dat bij nog 8 jaar loopt) wil het graf teruggaan naar de beheerder. Zou dit opgraven/cremeren en daarna begraven van een nieuwe overledene mogen.
Zou de burgemeester die cfm de WLB toestemming tot opgraven moet geven, als voorwaarde kunnen/mogen stellen: na opgraving vervalt het resterende grafrecht?
Antwoord:
Geachte heer,
Een heel interessante nieuwe vraag.
Of iemand ruimte in een graf kan maken door de stoffelijke resten die zich er in bevinden te verwijderen door ze te laten cremeren, kan ik in dit concrete geval niet beoordelen. Het hangt namelijk af van de voorwaarden in het beheersreglement van het kerkhof. En in het algemeen natuurlijk van de vraag of er nog wel rechten op het graf rusten. Het is niet ondenkbaar bij dit soort sporisch gebruikte kerkhoven, dat de eens verleende rechten verlopen zijn. Als zij vóór 1 juli 1991 verlopen zijn, hoeft de parochie geen verlenging meer aan te bieden.
U schrijft dat het grafrecht in dit geval nog 8 jaar loopt; dan is er wel recht op verlenging, ja zelfs noodzakelijk, als er nog begraven zou gaan worden.
Het is de vraag of je het opgraven en laten cremeren van stoffelijke resten moet zien als een vorm van schudden. Opgraven en cremeren mag in principe altijd. De hoofdvraag is of hierdoor ruimte ontstaat in het graf die weer gebruikt mag worden, net als bij schudden.
Er zijn geen vaste regels voor; opgraven en cremeren is te incidenteel voorgekomen om precedenten te hebben die tot jurisprudentie hebben geleid.
Als het kerkhof niet gesloten is, of gesloten is verklaard, mag er nog begraven worden in graven waar rechten op rusten, dat is duidelijk. Ik begrijp echter indirect uit uw verhaal ("Nu gaan er stemmen op om weer op het kerkhof te gaan begraven") dat er geen nieuwe graven meer worden uitgegeven. Want in bestaande graven met rechten en ruimte voor een bijzetting kan wel begraven worden. Dus zal het gaan om nieuwe graven. De uitgifte van nieuwe graven zou - als er ruimte is doordat oude grafrechten vervallen zijn - op zich best wel kunnen, maar een parochiebestuur kan het beleid voeren om geen graven meer uit te geven. Wat de gemeente er van vindt lijkt mij weinig relevant; de parochie is autonoom.
Ik ben geneigd om opgraven & cremeren gelijk te behandelen als schudden. De kern van het schudden is namelijk (ook) het maken van ruimte voor nieuwe begravingen. Als het beheersreglement het schudden van graven toestaat, kan ook na het opgraven & cremeren van stoffelijke resten het graf weer gebruikt worden.
Als schudden niet is toegestaan, moet als systeem van grafrechten op dit kerkhof worden beschouwd dat het graf slechts voor een bepaald aantal begravingen is uitgegeven; is dit aantal 'verbruikt' dan houdt het recht op.
Voor het opgraven en cremeren van de resten is verlof van de burgemeester én van de officier van justitie nodig. Als de stoffelijke resten ouder zijn dan 10 jaar, lijkt dat een formaliteit.
De burgemeester mag aan zijn verlof nooit (!) de voorwaarde verbinden dat na de opgraving het resterende grafrecht vervalt. Hij weet daar niets van en heeft daar helemaal niets over te zeggen, het is zijn bevoegdheid niet. Er is gewoonlijk ook geen reden voor. Stel dat uit een 2-persoons graf van 1 persoon de resten worden opgegraven en gecremeerd, waarom zou dan ook het recht op de andere lege plaats vervallen? En waarom zouden in uw geval de rechten moeten vervallen? Ook als er niet meer opnieuw begraven zou kunnen worden, zou het graf in theorie nog wel in stand gehouden kunnen worden om als gedenkplaats te dienen. En wellicht zou op zo'n graf nog het recht rusten om een bepaald aantal asbussen bij te plaatsen. Waarom zou dat moeten vervallen?
Deze voorwaarde is ondenkbaar.
Zie andere vragen over opgraven & crematie, o.a. in de rubriek "Opgraven en herbegraven".
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
