Afspraken over grafrecht (bij leven)
8 september 2009
Vraag nummer: 6850 (oude nummer: 13768)
Mw x is in 2003 begraven op de algemene gemeentelijke begraafplaats. Voordat mw kwam te overlijden heeft ze al via correspondentie met de gemeente geregeld wie er aangesproken kon worden over evt verlenging van de grafrechten. De namen die ze doorgaf betroffen haar neven en nichten. Bij het regelen van de begrafenis is de naam van haar huisgenote doorgegeven als contactpersoon door de uitvaartonderneming en wij hebben de bevestiging van het grafrecht op haar naam uitgegeven. In 2004 is de zuster van mw aan de balie geweest om te regelen dat de huisgenote (die het grafrecht op haar naam heeft) na haar overlijden niet in het graf bij begraven mag worden, maar alleen maar een neef van de overledene zou erbij begraven mogen worden. Dit is haar ook toegezegd. Hier is verder geen correspondentie over en de huisgenote heeft ook geen grafrechten overgedragen. Afgelopen maand kwam de zuster van mw x weer aan de balie omdat de zaak nu wat urgenter is geworden en ze zwart op wit wil hebben dat de huisgenote absoluut niet erbij begraven wordt. Wij hebben dus de verkeerde persoon als rechthebbende aangemerkt. Wat te doen?
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Uw gemeente maakte er wel een rommeltje van.
U moet geen afspraken met iemand maken over wie na haar overlijden aangesproken kan worden over verlenging van de grafrechten. Dat werkt niet. Als bijvoorbeeld een zus na het overlijden van mevrouw X de begrafenis regelt en om uitgifte van het graf vraagt, hebt u geen enkel recht en geen enkele titel om het graf vervolgens op naam van een neef of nicht te zetten. De persoon die om uitgifte van het graf vraagt, wordt automatisch rechthebbende, tenzij hij of zij iemand anders aanwijst om dat te zijn en die persoon er ook voor tekent.
Het is logisch en terecht dat als de huisgenote de uitvaart regelt en (via de uitvaartonderneming) formeel om uitgifte van het graf vraagt, de huisgenote ook rechthebbende wordt.
Als een jaar later een zus van de overledene aan de balie komt met de mededeling dat de huisgenote na haar overlijden niet in het graf bij begraven mag worden, moet u haar zeggen dat zij daar niets over te zeggen heeft. En u als gemeente trouwens ook niet. Het is bijzonder onverstandig en onjuist dat u de zus (mondeling) hebt toezegd dat de rechthebbende niet in het graf begraven zal worden.
Het is onjuist te denken dat u de verkeerde persoon als rechthebbende hebt aangemerkt. De huisgenote is de juiste rechthebbende. Zij heeft om uitgifte van het graf gevraagd. Het is een kronkel in de gedachte van de familie dat de huisgenote wel de uitvaart mag regelen maar niet het grafrecht mag hebben en daar niet begraven mag worden. Dat gaat niet samen.
Uw gemeente heeft het van begin af aan erg onverstandig aangepakt door met mevrouw bij leven bepaalde afspraken te maken over het graf. Dat kan niet. Want u hebt als gemeente niet in de hand wie later uitgifte van het graf vraagt (en dus rechthebbende wordt) en wie er vervolgens wel of niet begraven mag worden.
De juiste manier zou zijn geweest dat u mevrouw X destijds naar de notaris had verwezen. Dan had zij een testament kunnen maken en daarin kunnen regelen wie de uitvaart zou moeten verzorgen, wie rechthebbende van haar graf zou kunnen worden en wie er eventueel later wel of niet begraven zou kunnen worden. Daar zijn testamenten voor. Dat is de enige juiste manier.
Nu kunt u de zuster alleen vertellen dat u destijds buiten uw boekje bent gegaan door verwachtingen te wekken die u als gemeente niet waar kunt maken. Zowel toen mevrouw X u benaderde als toen de zuster in 2004 aan de balie kwam. Waarschijnlijk is het allemaal met de beste bedoelingen gebeurd, maar dat werkt zo dus niet. Niemand kan, nu de huisgenote de rechthebbende is, verhinderen dat zij daar begraven zal worden. Mevrouw X had haar wensen in een testament vast moeten leggen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
