Ter beschikking stellen van de wetenschap (door de gemeente)

4 juni 2009

Vraag nummer: 6596  (oude nummer: 13152)

Ik voer voor een gemeente de Wet op de Lijkbezorging uit en het valt mij op dat er betrekkelijk vaak een beroep wordt gedaan op deze wet.
Nu is het zo dat de gemeente in gevallen dat er geen nabestaanden zijn (of deze weigerachtig blijven zorg te dragen voor begrafenis of crematie) de kosten hiervoor kan dragen.
Regel is dat dit zo sober mogelijk moet gebeuren. Daarna moet worden bekeken of er mogelijkheid is om de kosten te verhalen.
Is het in deze gevallen ook mogelijk om het lichaam ter beschikking te stellen aan de wetenschap? Dit zou de kosten voor gemeenten aanzienlijk drukken.

met vriendelijke groet
S. Lagarde

Antwoord:

Geachte heer of mevrouw,

Het is geen gek idee om eens na te denken of de lijkbezorging sober en met weinig kosten voor de gemeenschap kan gebeuren. Maar het ter beschikking te stellen van de wetenschap stellen van het stoffelijk overschot is niet direct een optie.

Ter eerste hebt u te maken met artikel 67 Wlb. Dat artikel bepaalt dat een lijk in het belang van de wetenschap of het wetenschappelijk onderwijs kan worden ontleed, maar alleen indien de overledene zijn lijk daartoe heeft bestemd, of wanneer de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot, de geregistreerde partner of andere levensgezel dit daartoe bestemmen. Als de echtgenoot of partner onbereikbaar zijn, kan de naaste onmiddellijk bereikbare meerderjarige bloed- of aanverwanten tot en met de derde graad, of de aanwezige meerderjarige erfgenamen of anders degenen die de zorg voor het lijk op zich nemen, het lijk daartoe bestemmen.
Nu zal het zo zijn dat er in 99,9% van de gevallen geen wens van de overledene is, of bekend is, dat hij of zij zijn of haar lichaam ter beschikking van de wetenschap wil stellen. Of dat naaste nabestaanden daartoe besluiten. En dan mag het al niet. Want ook de burgemeester moet zich bij de toepassing van artikel 21 Wlb aan de wet houden, dus de wens van de overledene volgen (mits die redelijkerwijs uitvoerbaar is; een wens voor een eeuwigdurend praalgraf op kosten van de gemeenschap hoeft niet gevolgd te worden, lijkt mij). Ontleding zonder wens van de overledene of directe nabestaanden is in elk geval niet toegestaan.

Maar er is ook een ander praktisch punt. En dat is dat zo'n wens meestal tevoren bij leven met een anatomisch instituut afgestemd moet zijn. Ik heb ook wel gehoord dat er tegenwoordig een overschot aan aanbod is en dat er geen zekerheid is dat een instituut een stoffelijk overschot wil hebben, ook als dat tevoren besproken en afgesproken is. Daarnaast is het zo, dat als een lichaam wordt aangeboden, men het heel snel wil kunnen conserveren. En vaak wordt een gemeente niet onmiddellijk ingeschakeld als er geen nabestaanden zijn of wanneer die nog niet gevonden zijn.

Voorts is het zo dat als nabestaanden in eerste instantie zelf geen uitvaart willen regelen en betalen, het verstandig is om hen op alle consequenties te wijzen. Namelijk dat de echtgenoot en kinderen toch alle kosten moeten betalen, maar dat er geen afscheid/rouwdienst hoeft te worden georganiseerd, etc. Een gemeente moet ook niet te snel in actie komen, maar de zaak even een paar dagen bij de familie laten 'sudderen', wat in veel gevallen erg effectief is. Vaak besluiten nabestaanden na een paar dagen denkwerk om het toch maar zelf te regelen. Dat is voor iedereen gunstiger. Maar na een paar dagen is een stoffelijk overschot voor 'de wetenschap' meestal niet meer interessant, want niet tijdig geconserveerd, heb ik me laten vertellen.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten

Zijn kinderen verplicht de uitvaart van hun ouders te betalen?


Kunnen nabestaanden een uitvaart bijwonen die door de gemeente wordt geregeld?