Een sterfplek kiezen

Thuis, ziekenhuis, verpleeghuis of hospice

De meeste mensen willen het liefst thuis sterven. Daar voelt men zich het meest vertrouwd, daar kan het gewone leven zoveel mogelijk doorgaan. Er kunnen echter even goed redenen zijn om de laatste levensfase liever in een ziekenhuis, verpleeghuis of hospice door te brengen; u voelt zich thuis onveilig, er is geen of te weinig mantelzorg of de medische situatie geeft er reden toe.

Thuis of niet thuis: hoe maakt u de keuze?

Overwegingen bij een keuze om thuis te sterven:

• Welke medische zorg en pijnbestrijding zijn beschikbaar?
  
• Kan de zorg op tijd aanwezig zijn als het nodig is?
  
• Is de huisarts of wijkverpleging in staat om met de klachten om te gaan?
  
• Welke hulpmiddelen zijn beschikbaar om thuis sterven mogelijk te maken? Denk aan hoog/laag bed, infuus, beademingsapparatuur.
  
• Zijn er vrijwilligers beschikbaar die kunnen bijspringen?
  
• Is er iemand beschikbaar voor af en toe een gesprek, zodat de familie wat minder belast wordt?
  
• Is het mogelijk ’s nachts hulp te krijgen?

Overwegingen bij een keuze om niet thuis te sterven:

• Hoeveel privacy is er? Moet u een kamer delen met anderen? Kan de deur dicht?
  
• Kunt u uw eigen spullen meebrengen?
  
• Mag u een huisdier meebrengen?
  
• Is er adequate medische hulp van een arts of verpleegkundige aanwezig?
  
• Hoe vaak en hoeveel bezoek mag u ontvangen?
  
• Mag/kan uw partner of familie blijven slapen?
  
• Is het makkelijk bereikbaar voor uw partner en familie?
  
• Is er altijd iemand aanwezig voor als dat nodig mocht zijn?
  
• Kunt u er na uw dood worden opgebaard?
  
• Hoe lang mag u blijven?

Ziekenhuis

Voordelen:

• Er is permanent medische en verpleegkundige hulp aanwezig.
  
• U kunt een beroep doen op een geestelijke die verbonden is aan het ziekenhuis.
  
• Wanneer iemand op sterven ligt, gelden ruimere bezoektijden voor familie, soms zelfs dag en nacht.
  
• Vaak is verblijf op een eenpersoonskamer mogelijk.

Nadelen:

• Er is weinig privacy, en veel hectiek.
  
• Er gelden algemene huisregels rond eten en slapen.
  
• Een ziekenhuis is eigenlijk niet bedoeld voor mensen die ‘uitbehandeld’ zijn.

Verpleeghuis

Een verpleeghuis is bedoeld voor mensen:

• die ernstig ziek zijn;
  
• voortdurende specialistische hulp nodig hebben en thuis onvoldoende verzorgd kunnen worden.

De zorg wordt er vooral verleend door specialisten ouderengeneeskunde, verpleegkundigen en verzorgenden. Deze zorg wordt aangevuld door specialisten als geestelijk verzorgers, psychologen, fysiotherapeuten en/of diëtisten.

De bewoners liggen vaak met meer mensen op een kamer. Bewoners die terminaal zijn, krijgen zo mogelijk een eigen kamer. Soms kan de familie overnachten.

Er zijn vaak lange wachtlijsten voor verpleeghuiszorg. Deze gelden ook voor mensen die in het ziekenhuis liggen te wachten op overplaatsing. Soms kan men wel snel terecht op een speciale afdeling voor palliatieve zorg. Enkele tientallen verpleeghuizen in Nederland hebben een dergelijke afdeling. Deze zijn met name bedoeld voor mensen die thuis of in het ziekenhuis verblijven. De zorg wordt er verleend door zorgverleners die ook elders in de instelling werken en/of door zorgverleners die speciaal zijn opgeleid voor het werken op een palliatieve afdeling. Vaak zijn de afdelingen kleiner dan een gemiddelde verpleeghuisafdeling; zo'n 4-6 bedden. Soms staat de afdeling in fysieke zin los van het verpleeghuis. In die gevallen lijken ze uiterlijk sterk op een hospice of bijna-thuis-huis.

Verzorgingshuis

Een verzorgingshuis is een woonvorm voor ouderen die niet erg zorgbehoeftig zijn. Sterven in een verzorgingshuis is voor de bewoners dus net zoiets als sterven thuis. De huisarts is degene die de verantwoordelijkheid draagt voor de medische verzorging. De verzorging en verpleging worden uitgevoerd door personeel van het verzorgingshuis of de thuiszorg. Vaak kan de zieke op de eigen kamer of in het eigen appartement blijven. Soms is een verhuizing naar de ziekenboeg van het huis noodzakelijk. Wanneer een langdurige stervensfase te verwachten is of een verzorging die erg intensief/technisch is, kan een overplaatsing naar een verpleeghuis of hospice overwogen worden.

Hospice/bijna-thuis-huis

In Nederland zijn enkele tientallen gespecialiseerde voorzieningen voor mensen die terminaal zijn, zogeheten hospices of bijna-thuis-huizen.

Voordelen:

• kleinschalige locaties, waarin zoveel mogelijk de thuissituatie wordt nagebootst.
  
• eigen kamer, die deels met spullen van thuis kan worden ingericht.
  
• bezoek kan op ieder moment van de dag komen.
  
• geen vaste tijden voor eten, drinken of slapen.
  
• zorg door vrijwilligers of mantelzorgers

Wat de verleende zorg betreft zijn er verschillende soorten hospices. In het algemeen gesproken zijn er de kleinere hospices die vooral door vrijwilligers worden gerund (meestal bijna-thuis-huis genoemd). Er zijn vaak maar vier of vijf bedden en de verpleegkundige zorg wordt uitgevoerd door ziekenverzorgenden en wijkverpleegkundigen van de thuiszorg. De meeste medische zorg blijft in handen van de eigen huisarts. De vrijwilligers helpen de familie en vrienden bij hun taken. Daarnaast zijn er de vaak wat grotere hospices, met circa tien bedden, die een eigen professionele staf hebben. Daar werken eigen verpleegkundigen, ziekenverzorgers en artsen. Eveneens werken daar vrijwilligers. Er zijn meer kleinere dan grotere hospices in Nederland.

Kijk voor adressen van hospices in uw buurt op https://palliaweb.nl/palliatievezorgzoeker