Romeo en Julia

of hoe een modern sprookje kan eindigen

Als afscheidsbegeleider maak je allerlei situaties mee. Ook situaties die behalve verdrietig tegelijkertijd heel mooi zijn. Begin van dit jaar maakte ik zo’n bijzonder voorval mee. Een verslag van een modern sprookje.

‘Ze leefden nog lang en gelukkig’, zo eindigen de meeste sprookjes. Maar ook al leven de hoofdrolspelers lang en gelukkig, ooit komt ook aan hun leven een einde. Typisch voor onze westerse cultuur is dat onze traditionele sprookjes daar met geen woord over reppen. Het verhaal over het levenseinde Sonja en Bart* zou zo kunnen passen in een modern sprookje, dat de dood van de hoofdrolspelers niet verzwijgt..

De dag nadat Sonja op 75-jarige leeftijd overleed, bezocht ik haar 74-jarige echtgenoot Bart en hun vijf kinderen om de uitvaartplechtigheid te bespreken. In de kleine huiskamer lag Sonja op bed opgebaard. Bart had het niet meer, vluchtte tijdens onze gesprekken regelmatig naar buiten en staarde dan hulpeloos voor zich uit. Weer binnengekomen liep hij steeds weer naar zijn Sonja, pakte haar handen en vertelde over hun leven. De herinneringen die hij ophaalde deden hem telkens weer beseffen dat dit alles voorgoed voorbij is. Toen hij het opnieuw zo moeilijk kreeg, flitste het even door mij heen dat deze ervaring zijn gezondheid geen goed kan doen. De uitvaartplechtigheid van Sonja was sober, maar mooi. Bart verloor de kist met zijn Sonja geen moment uit het oog. Het lied dat Sonja zo mooi vond ‘Het ruwhouten kruis’ speelde tijdens de uitvaartplechtigheid een belangrijke rol.

Tot mijn grote verbazing belde niet lang daarna de uitvaartverzorger mij met de mededeling dat ook Bart was overleden. Op de dag af twee maanden na het overlijden van zijn Sonja. Het was heel bizar dat we zo kort na het verlies van Sonja het afscheid van Bart moesten bespreken. Ook Bart lag thuis in de huiskamer opgebaard. Nu waren het de kinderen die mij verhaalden over het leven van hun vader. Zij vertelden mij hoe moeilijk hun vader het had sinds het overlijden van Sonja. Hij was heel onrustig en hing overal foto’s van haar op. Bovendien schreef hij memobriefjes met lieve woorden voor haar, die hij ook op diverse plaatsen in huis opplakte. Een aantal weken na Sonja’s overlijden had hij haar ‘s avonds in hun slaapkamer gezien. Ze droeg de prachtige groene jurk die zij toen zij nog jong was vaak had gedragen. Zij vertelde Bart dat alles goed was met Moor, hun hondje dat jaren eerder was overleden. Bart geloofde helemaal niet dat dit soort dingen konden gebeuren, maar het verschijnen van Sonja had diepe indruk op hem gemaakt. Hij had dit voorval dan ook op een van zijn bekende memobriefjes geschreven. Bovendien vond hij het – evenals zijn familie – op zijn minst opvallend dat alle zowel door een beroepsfotograaf als de kinderen gemaakte foto’s van Sonja’s uitvaart gelukt waren, met uitzondering van de foto’s van een opgebaarde Sonja. Deze waren allemaal mislukt. Blijkbaar omdat zij niet op die manier op de foto wilde, zo redeneerden de kinderen.

De kinderen vertelden dat Bart sinds het overlijden van zijn geliefde eigenlijk nog maar een missie had: het maken van een ruwhouten kruis voor haar graf. Al zijn energie stak hij in het verzamelen van materialen en het vervaardigen van het kruis. Nadat het was voltooid, riep hij de kinderen bijeen. Zij maakten het graf in orde, waarna het kruis met enig ceremonieel geplaatst werd. De dag na het volbrengen van zijn missie stortte Bart in en kort daarna overleed hij.

‘Na slechts twee maanden weer herenigd’ is het thema van de afscheidsplechtigheid. Hoe verdrietig het dubbele verlies voor de kinderen ook is het heeft tegelijkertijd ook iets moois, iets van een echte lovestory. Het levenseinde van Romeo en Julia: een modern sprookje vol liefde en spiritualiteit. Hopelijk leven ze nog lang en gelukkig, daar in die andere dimensie…

*om privacyredenen zijn deze namen gefingeerd.

Deze column is eerder verschenen in het vakblad Het Uitvaartwezen.