Rouw op je mouw

Vandaag speelde Ajax tegen PSV. De spelers droegen een zwarte band om de mouw. Het duurde even voor het tot me doordrong. Het verbaasde me dat er zoveel aanvoerders waren. Nogal verwarrend. Ik bleek inderdaad in de war. Het dragen van een zogenaamde rouwband was een eerbetoon aan Rinus Michels die in februari 2005 overleed. Ajax verloor op eigen terrein met 0-4 van PSV. Een zogenaamd eerbetoon.

Ik heb het even nagekeken in Amy Groskamp-ten Have. In ‘Hoe hoort het eigenlijk’, twaalfde editie, ongeveer eind jaren zeventig, staat over anderhalve pagina beschreven hoe lang de rouwperiode duurt. De rouw wordt onder verdeeld in zware rouw, halve rouw en lichte rouw. De kleding tijdens de rouwperiode wordt ook minutieus beschreven. Ik licht er een enkel detail uit; Tijdens de zware rouw worden vrouwen geacht sluiers te dragen tot op de rokzoom, tijdens lichte rouw mag de sluier kort worden gedragen of over de hoed naar achter geslagen. En zo gaat het nog even door. Heel nauwkeurig wordt aangegeven welke kleding men bij welke gelegenheid aan dient te trekken.

Door het dragen van rouwkleding is dat het voor de omgeving duidelijk dat iemand in de rouw is. Dat vind ik wel mooi. Ik ga er dan vanuit dat de omgeving daar ook rekening mee houdt. Het zou fijn zijn als ‘rekening houden met’ niet alleen inhoudt het ontzien van iemand maar bijvoorbeeld ook het maken van een praatje met iemand of een ander aardig gebaar. Veel rouwenden voelen zich in de steek gelaten. Niet alleen door degene die gestorven is maar ook door de omgeving die zich vaak geen raad weet met het verdriet van de nabestaande(n) en vaak ook niet met hun eigen gevoel.

Dat is jammer, want alleen al het erkennen van het verdriet door het simpel te benoemen kan al een heleboel betekenen voor de ander. Een kaartje in de brievenbus, een pannetje met soep of praktische hulp kan ook troostend werken. Een kleine moeite maar een fijn gebaar.

Mevrouw Groskamp geeft ook aan welke gelegenheden men mag bezoeken. Tijdens de eerste zes weken van de zware rouw wordt men geacht binnenshuis te blijven en slechts voor kerkbezoek het pand te verlaten. Als de halve rouw aanbreekt is familiebezoek geoorloofd (geen bruiloften) en mag men een enkel concert bezoeken.

Inmiddels zijn er geen regels meer voor rouw. Men bezoekt gelegenheden waar men aan toe is. Al dan niet aangemoedigd door de omgeving, want die ziet graag dat de rouwende weer ‘normaal’ doet. Wat mij betreft is ‘normaal’ alleen een aanduiding op de wasmachine.

Mooi vind ik dat mevrouw Groskamp onder aan dit hoofdstuk het volgende zegt: “ Deze regels houden zich bezig met formele rouw. Kritiek op degenen, die deze regels om welke redenen dan ook negeren, past niemand. De ene mens belijdt zijn leed op een totaal verschillende wijze als de andere. Niemand heeft het recht hierover – afgaande op uiterlijke symptomen – een oordeel te vellen.

Wat er ook van zij: Ajax speelde als een natte krant. Een eerbetoon niet waardig.

20 maart 2005